Objawy infekcji wirusem SARS-CoV-2 i choroby COVID-19 manifestujące się w obrębie jamie ustnej

Objawy w jamie ustnej mogą nie być objawami SARS-CoV-2, ale mogą wynikać z zaostrzenia występujących wcześniej w jej obrębie innych chorób. Należy również pamiętać, że jama ustna jest pełna receptorów ACE2, które mają silne powinowactwo do wirusa SARS-CoV-2 – zauważa dr n. med. Artur Błaszczyszyn (Katedra i Zakład Chirurgii Stomatologicznej, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu) po lekturze doniesień naukowych.

Poniższy materiał jest streszczeniem prac naukowych:

1. „The impact of coronavirus infectious disease 19 (COVID‐19) on oral health” (Arkadiusz Dziedzic, Robert Wojtyczka) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7264805/
2. Oral manifestations of COVID-19: Brief review (Anna Maria Paradowska-Stolarz)

Wirus SARS-CoV-2 został po raz pierwszy wyizolowany u trzech osób z zapaleniem płuc w grudniu 2019 w Chinach. SARS-CoV-2 jest wirusem osłonkowym, którego genom stanowi jednoniciowe RNA o dodatniej polarności złożone z 29 903 nukleotydów, co czyni go jednym z największych wirusów RNA. Cechą charakterystyczną jest „korona” wirusa, zbudowana z wystającej na powierzchni wirusa glikoproteiny S. Glikoproteina S tworząca „wypustki/kolce” wirusa, warunkuje rozpoznanie receptorów na powierzchni komórki gospodarza i wnikanie wirusa do jej wnętrza.

Wszystkie cechy nowego wirusa SARS-CoV-2 występują w spokrewnionych koronawirusach w przyrodzie. SARS-CoV-2 jest ściśle związany z SARS-CoV i uważa się, że ma pochodzenie odzwierzęce. Większość przypadków choroby ma łagodny przebieg, jednak czasami rozwijające się zakażenie wirusem może prowadzić do zapalenia płuc, zespołu ostrej niewydolności oddechowej, posocznicy, wstrząsu septycznego oraz do śmierci. U niektórych pacjentów występują wyłącznie objawy żołądkowo-jelitowe co może wynikać z zakażenia drogą pokarmową (np. przez zanieczyszczenie fekaliami). Najczęstszy okres wylęgania wirusa wynosi do 14 dni, a jego mediana wynosi 5-6 dni. Choroba COVID-19 jest powodowana przez wirus SARS-CoV-2, który jest spokrewniony z wirusem SARS.

Drogi transmisji

Wirus zazwyczaj rozprzestrzenia się drogą kropelkową przenosząc się z jednej osoby na drugą poprzez kropelki oddechowe wydzielane podczas np. kaszlu i kichania, lecz może rozprzestrzeniać się również poprzez dotykanie zanieczyszczonych powierzchni, a następnie dotykanie twarzy. Koronawirusy wykazują tropizm do komórek nabłonkowych wyścielających drogi oddechowe oraz układ pokarmowy. Receptorami do których wiążą się cząstki wirusa SARS-CoV-2 jest białko ACE2 (konwertaza angiotensyny II) i transbłonowa proteaza serynowa 2 (TMPRSS2). Tropizm wirusa do  błony śluzowej przewodu pokarmowego został potwierdzony przez biopsję. Podczas infekcji wirus obecny jest w ślinie, dlatego jest możliwość transmisji tą drogą. Ze względu na obecność wirusa w kale możliwe jest również  jego przenoszenie z przewodu pokarmowego. Receptorów ACE2 jest najwięcej w komórkach pęcherzyków płucnych, przełyku, nabłonku jelita krętego i okrężnicy. W jamie ustnej receptory te są zlokalizowane głównie na grzbietowej powierzchni języka oraz w  gruczołach ślinowych. Występują również w nosowej części gardła, błonie śluzowej jamy ustnej i nosa.

Objawy

Najczęstsze objawy zakażenia to: gorączka, kaszel, duszność lub trudności w oddychaniu, zmęczenie oraz bóle mięśni. Rzadziej występują: ból głowy, utrata smaku, węchu, ból gardła, biegunka, nudności lub wymioty. Nasilenie objawów zależy od czasu ekspozycji na wirusa, wieku i płci pacjenta oraz chorób współistniejących.

Większość symptomów pojawiających się w  jamie ustnej wynika z zaburzenia funkcjonowanie układu odpornościowego i/lub związana jest z podatnością błony śluzowej jamy ustnej.