Ryzyko aerozolu. Bakteryjne skażenie powietrza w pomieszczeniu podczas zabiegu AIRFLOW®

Title: Aerosol risk. The bacterial contamination of room air during AIRFLOW^® treatment
Streszczenie: Stomatolodzy i naukowcy przy wsparciu firmy EMS zmierzyli bakteryjne skażenie powietrza w pomieszczeniu podczas zabiegu piaskowania, z wykorzystaniem technologii AIRFLOW^® w dwóch scenariuszach (bez zastosowania specjalnych środków ochrony oraz przy ich zastosowaniu).
Słowa kluczowe: aerozol, bakteryjne skażenie powietrza
Summary: Dentists and scientists supported by EMS measured the bacterial contamination of the room air during AIRFLOW^® treatment in two scenarios (without and with special protective equipment).
Keywords: aerosol, bacterial contamination of the air

Stomatolodzy i naukowcy przy wsparciu firmy EMS zmierzyli bakteryjne skażenie powietrza w pomieszczeniu podczas zabiegu piaskowania, z wykorzystaniem technologii AIRFLOW^® w dwóch scenariuszach (bez zastosowania specjalnych środków ochrony oraz przy ich zastosowaniu).

Chociaż wyników tego badania nie można analogicznie przełożyć na możliwe obciążenie wirusowe (np. SARS-CoV-2) w aerozolu, to dane z tego badania pokazują znaczną redukcję skażenia bakteryjnego w powietrzu pomieszczenia, jeżeli zabieg AIRFLOW^® przeprowadzono przy odpowiednim zastosowaniu specjalnych środków ochronnych.

Pacjenci, personel stomatologiczny i stomatolodzy są narażeni na bakterie i wirusy, które mogą doprowadzić do chorób zakaźnych, zwłaszcza tych związanych z jamą ustną i drogami oddechowymi. Ci, którzy zdecydowali się na zawód związany ze stomatologią, są świadomi tego, że zabiegi stomatologiczne są zawsze związane z ryzykiem zarażenia. Niewielka odległość od jamy ustnej pacjenta, co jest powszechne w procedurach stomatologicznych, oznacza ciągłą ekspozycję na ślinę pacjenta, krew, aerozole i płyny z kieszeni dziąsłowych (Peng i wsp., 2020).

Sprawdź artykuły z kategorii INNE.

Główną drogą przenoszenia się bakterii i wirusów są kropelki śliny (Yang i wsp., 2020; Szymańska i wsp., 2005). Właśnie z tego powodu w stomatologii zawsze obowiązują bardzo restrykcyjne zasady higieny. W minionych dziesięcioleciach stomatolodzy opanowali ryzyko zakażenia, w szczególności: grypą, gruźlicą, wirusowym zapaleniem wątroby i AIDS. Obecnie musimy wypracować równie skuteczne metody obchodzenia się z ryzykiem infekcji SARS-CoV-2.

Prawie wszystkie instrumenty stomatologiczne używane w powszechnych procedurach stomatologicznych generują aerozole: turbiny i kątnice, instrumenty dźwiękowe i ultradźwiękowe, dmuchawki wodno-powietrzne i piaskarki (Graetz i wsp., 2014). Aerozole różnią się od kropelek i rozpylonej mgiełki. Z racji mniejszego rozmiaru cząsteczki (< 50 μm) aerozole mogą być przenoszone do kilku metrów i być wykrywane w otaczającym powietrzu (Drisko i wsp., 2000).

W stomatologii aerozole mogą powstawać jako cząstki stałe, czyli pył z piasku (niezanieczyszczone), rozpryski, które szybko się osadzają (zanieczyszczone), aerozole wytworzone przez urządzenia (niezanieczyszczone) i aerozole powstałe podczas zabiegów (zanieczyszczone). Ryzyko skażenia zależy od rodzaju zabiegu, stopnia zakażenia pacjenta oraz podjętych środków zapobiegawczych, minimalizujących przeniesienie się zanieczyszczonych aerozoli.

Nadal brakuje dowodów naukowych pokazujących ryzyko, jakie stwarzają aerozole, oraz zagrożenie, jakie stanowią dla klinicystów i pacjentów (RKI, 2020). Jednym z głównych powodów jest trudność w określeniu stopnia skażenia bakteryjnego i wirusowego, transportowanego przez aerozole. Według dostępnej wiedzy nie ma danych naukowych na temat wirusowego i bakteryjnego skażenia z aerozoli podczas profesjonalnego, mechanicznego oczyszczania zębów (PMPR) przy użyciu AIRFLOW^®. Dlatego zostało przeprowadzone badanie praktycznego stosowania technologii AIRFLOW^® w celu lepszego zrozumienia ryzyka skażenia aerozolem (Donnet M., Mensi M., Bastendorf K.D., Lussi A.: Die bakterielle Kontamination der Raumluft während einer AIRFLOW^®-Behandlung, zm 110, Nr. 12, 16.06.2020 (1194)).

Cel

Celem badania było zmierzenie obciążenia bakteryjnego w pomieszczeniu podczas zabiegu AIRFLOW^®, aby uzyskać informacje umożliwiające oszacowanie ryzyka dla stomatologów, personelu stomatologicznego i pacjentów, związanego z zanieczyszczonymi aerozolami podczas używania technologii AIRFLOW^® w różnych sytuacjach.

Materiał i metody

Zabiegi AIRFLOW^® zostały przeprowadzone w salach klinicznych firmy EMS (Nyon, Szwajcaria) przez stomatologa dr. Neha Dixit, EMS. Procedura pomiarowa i ogólne warunki przeprowadzenia zabiegów profilaktycznych zostały wcześniej zdefiniowane przez autorów.

Zabiegom zostało poddanych 20 dorosłych pacjentów w wieku od 30 do 45 lat. Wskaźnik płytki nazębnej Quigley-Hein, zmodyfikowany przez Turesky’ego (Turesky i wsp., 1970), wynosił średnio 0,80 dla każdego z 20 pacjentów. Sesje profilaktyczne odbyły się w ciągu czterech kolejnych dni, po pięciu pacjentów dziennie. Pomiędzy zabiegami pomieszczenia zostały dokładnie wywietrzone w celu usunięcia nagromadzonych aerozoli i odtworzenia neutralnych warunków wyjściowych dla kolejnej sesji.

Pomiar aerozolu odbywał się dokładnie przez dziesięć minut podczas każdego zabiegu AIRFLOW^®. Do wychwytywania aerozolu użyto systemu cyklonowego (PRELECT, Medentex GmbH, Bielfeld, Niemcy), wstępnie wypełnionego wodą filtrowaną i umiejscowionego 20 cm od jamy ustnej pacjenta (rys. 1). Za pomocą wysokowydajnego systemu ssącego (Cattani Micro Smart, Parma, Włochy) o przepływie 900 l/min odciągnięto 9 m³ mieszaniny powietrza z aerozolem podczas dziesięciominutowego zabiegu. Bezpośrednio po każdym zabiegu wykonano pomiar skażenia bakteryjnego aerozolu za pomocą testów, wykorzystujących adenozynotrifosforan (ATP). Metoda ta pozwala na określenie wszystkich żywych bakterii (Watanabe i wsp., 2019).
Do badania zdefiniowano trzy grupy pomiarowe:

• Grupa 1 (kontrolna): pomiar powietrza w pomieszczeniu bez przeprowadzenia zabiegu, pomiar obciążenia bakteryjnego 9 m³ powietrza w pomieszczeniu zabiegowym, przed każdym pacjentem (20 pomiarów).
• Grupa 2: pomiar powietrza w pomieszczeniu podczas zabiegu AIRFLOW^® ze ślinociągiem, bez płukanki do jamy ustnej, bez wysokoprzepustowego ssaka (10 pacjentów).
• Grupa 3: pomiar powietrza w pomieszczeniu podczas zabiegu AIRFLOW^® ze ślinociągiem, z płukanką do jamy ustnej, z wysokoprzepustowym ssakiem (10 pacjentów).

Zgodnie z protokołem Guided Biofilm Therapy (GBT) przed rozpoczęciem zabiegu poproszono pacjentów o przepłukanie jamy ustnej chlorheksydyną (BacterX, EMS, Nyon, Szwajcaria) przez 60 sekund (tylko grupa 3). Po przeprowadzeniu wywiadu na temat historii chorobowej pacjenta oraz zebraniu niezbędnych danych diagnostycznych przystąpiono do wykonywania zabiegów, używając ochrony dla oczu, ślinociagu (Kaladent, St. Gallen, Szwajcaria), OptraGate (Ivoclar Vivadent, Schaan, Lichtenstein), a dodatkowo dla grupy 3 zastosowano wysokoprzepustowy ssak (Dentsply Sirona, York, Pensylwania, USA). Biofilm został wybarwiony (Biofilm Discloser, EMS) i uwidoczniony. Został on usunięty przy pomocy urządzenia AIRFLOW^® PROPHYLAXIS MASTER (AFPM) z rękojeścią AIRFLOW^® i piaskiem PLUS na bazie erytrytolu (14 μm). Urządzeniem AFPM pracowano z zalecaną mocą do usuwania biofilmu (poziom 3) i ustawieniem wody na maksimum.

Wyniki i dyskusja

Przedstawiona w badaniu metoda pozwoliła na pomiar bakteryjnego skażenia aerozoli podczas zabiegu AIRFLOW^® (rys. 2) w sposób powtarzalny. Pomiar powietrza w pomieszczeniu podczas zabiegu AIRFLOW^® z zastosowaniem ślinociągu, płukanki do jamy ustnej oraz wysokoprzepustowego ssaka (Grupa 3) wykazał taki sam poziom skażenia bakteryjnego, jaki był stwierdzony dla grupy kontrolnej (p > 0,05). Zabieg AIRFLOW^® przy zastosowaniu płukanki do jamy ustnej oraz wysokoprzepustowego ssaka nie doprowadził do podwyższenia bakteryjnego skażenia aerozolu w powietrzu pomieszczenia.

Wpływ użycia płukanki do jamy ustnej lub wysokoprzepustowego ssaka na ten wynik nie został określony.

Zebranie i pomiar większych kropelek nie były celem tego badania. Kropelki te pozostają w badanym środowisku i nie są częścią aerozolu. Zagrożenie infekcją w przypadku tych kropelek stanowi infekcję kontaktową, a nie infekcję przez aerozol. Infekcja kontaktowa jest już znana od długiego czasu i jest kontrolowana przez zespół stomatologiczny za pomocą odpowiednich środków ochrony (Watanabe i wsp., 2019).

Jest niezmiernie ważne, aby ściśle przestrzegać wytycznych i zaleceń Instytutu Roberta Kocha (RKI), dotyczących środków ochrony osobistej i dezynfekcji powierzchni, jak również odpowiedniej technologii i właściwego używania urządzeń i oprzyrządowania.

Wniosek

Zabieg AIRFLOW^® z zastosowaniem OptraGate, odpowiedniej płukanki do jamy ustnej i wysokoprzepustowego ssaka nie prowadzi do podwyższonego ryzyka skażenia bakteryjnego dla całego zespołu gabinetu oraz dla pacjentów. Co więcej – dowiedziono, że aerozole mogą być skutecznie kontrolowane, pracując na dwie ręce, używając wysokoprzepustowego systemu ssącego, umiejscowionego w bezpośredniej okolicy miejsca zabiegowego.

Uwaga od autorów

Dalsze, jeszcze nieopublikowane badania grupy autorów, przeprowadzone według identycznego protokołu dla piezoceramicznego skalera PIEZON PS, wykazały, że ta technologia nie stwarza zwiększonego ryzyka skażenia bakteryjnego dla zespołu stomatologicznego i pacjentów, jeżeli zostały użyte środki ochrony. Również w tym przypadku przeprowadzono płukanie płynem BacterX przed zabiegiem oraz użyto wysokoprzepustowego ssaka i zastosowano technikę pracy na dwie ręce. Raport końcowy zostanie opu­blikowany natychmiast po zakończeniu testów.

Przedruk, również we fragmentach, powielanie, mikrofilmowanie, przechowywanie w elektronicznych bazach danych i tłumaczenie tylko za zgodą Deutscher Ärzteverlag GmbH, 50832 Kolonia, Postfach 40 02 65

dr Marcel Donnet – EMS Electro Medical Systems, Chemin de la Vuarpillière 31, 1260 Nyon, Szwajcaria
prof. dr Magda Mensi – Uniwersytet w Brescii, Wydział Stomatologii Brescia, Włochy
dr Klaus-Dieter Bastendorf – Praktyka Dr. Strafela-Bastendorf, Gairenstr. 6, 73054 Eislingen, Niemcy
prof. dr Adrian Lussi – Szpital Uniwersytecki we Freiburgu, Oddział Stomatologii Zachowawczej i Periodontologii, Freiburg, Niemcy oraz kliniki dentystyczne Uniwersytetu w Bernie (Szwajcaria)

Galeria