Alergeny w protetyce stomatologicznej i ich alternatywy
Tworzywa akrylanowe
Akryle mają szerokie zastosowanie w protetyce stomatologicznej. Stanowią podstawowy materiał w wykonawstwie protez osiadających, obturatorów, a także szyn stosowanych w leczeniu zaburzeń skroniowo-żuchwowych. Są też budulcem tymczasowych uzupełnień stałych oraz siodeł w protezach szkieletowych. Do alergenów zalicza się: metakrylan metylu, metakrylan 2-hydroksyetylu, metakrylan 2-hydroksypropylu, dimetakrylan glikolu etylenowego i dimetakrylan glikolu trietylenowego – część z nich może reagować krzyżowo (5). Rosnąca wrażliwość na metakrylan 2-hydroksyetylu (HEMA) jest opisywana jako „epidemia” z powodu częstego wykorzystania tego związku w życiu codziennym (m.in. w: klejach, lakierach, stylizacji paznokci, soczewkach kontaktowych, a także w wielu wyrobach medycznych). W związku z powszechnym wykorzystaniem 2-hydroksyetylometakrylanu (HEMA) pacjenci i personel stomatologiczny mogą być bardziej podatni na uczulenie innymi metakrylanami (6). Podstawową substancją polimerów dentystycznych jest polimetakrylan metylu (PMMA). Materiał ten do celów stomatologicznych jest produkowany w formie płynu i proszku. W skład płynu wchodzą substancje redukujące (najczęściej hydrochinon i pyrogallol), które mogą być alergenami i nie powinny pozostawać w spolimeryzowanym tworzywie uzupełnienia protetycznego. W celu ograniczenia pozostawienia nieprzereagowanego monomeru należy zapewnić prawidłowy przebieg postępowania laboratoryjnego. Zneutralizowanie szkodliwych środków redukujących zawartych w płynie jest możliwe poprzez dodanie odpowiedniej ilości proszku (polimeru, który zawiera substancje utleniające – najczęściej nadtlenek benzoilu). Dzięki zachowaniu odpowiednich proporcji proszku i płynu (polimeru i monomeru) dochodzi do ich wzajemnego zobojętniania (7). Nieprzereagowane monomery metakrylanowe są silnymi alergenami, z którymi bezpośredni kontakt mają technicy dentystyczni i lekarze zajmujący się protetyką stomatologiczną. Badania potwierdzają, że metakrylany przenikają do rękawic medycznych w ciągu kilku minut (8). [...]
