Alergia czy już wstrząs anafilaktyczny? Rozpoznanie i postępowanie w gabinecie

W literaturze trudno znaleźć jedną precyzyjną definicję anafilaksji. Anafilaksja to w większości definicji ciężka i zagrażająca życiu reakcja nadwrażliwości organizmu na określony czynnik. Ale czy każda reakcja alergiczna zawsze będzie przebiegać piorunująco i doprowadzi do faktycznego stanu zagrożenia, jakim jest wstrząs anafilaktyczny? Jak rozpoznać, czy to stan zagrożenia życia, czy jedynie reakcja alergiczna nie powodująca zagrożenia? W tym artykule postaramy się Państwu przybliżyć zagadnienie szeroko pojętej reakcji organizmu na określony bodziec, omówimy wygodny i łatwy do zastosowania podział odpowiedzi organizmu i zaproponujemy postępowanie z wykorzystaniem sprzętu i leków, które w gabinecie powinien znaleźć lekarz dentysta.

Skąd się bierze reakcja uczuleniowa

Reakcje anafilaktyczne są związane z odpowiedzią immunologiczną, w której podstawową rolę odgrywa immunoglobulina IgE. W przebiegu reakcji uwalniane są różnorakie mediatory, takie jak histamina, leukotrieny, bradykinina czy serotonina. To właśnie mediatory odpowiedzialne są za uogólnione objawy anafilaksji. Co istotne, nasilenie reakcji uczuleniowej nie musi zależeć od liczby alergenów – nawet minimalna dawka alergenu może spowodować anafilaksję. Anafilaksja może być spowodowana przez wiele czynników wyzwalających, takich jak: pokarmy, leki, owady mające żądła, a także lateks. Pokarm jest najczęściej odpowiedzialny za wywołanie reakcji u dzieci, a leki – u dorosłych. Teoretycznie każdy pokarm lub lek może być przyczyną reakcji nadwrażliwości, ale pewne pokarmy (orzechy) i leki (zwiotczające mięśnie, antybiotyki, niesteroidowe leki przeciwzapalne i aspiryna) są odpowiedzialne za większość reakcji. Z opisów przypadków wynika, że śmiertelne reakcje na pokarm są przyczyną zatrzymania oddechu zazwyczaj po 30-35 minutach, żądła owadów wywołują omdlenie spowodowane ws...