Opryszczka – rozpoznanie, leczenie i praca z pacjentem z opryszczką
Reklama
art. sponsorowany

Opryszczka – rozpoznanie, leczenie i praca z pacjentem z opryszczką

SŁOWA KLUCZOWE: zakażenie opryszczkowe, HSV, terapia przeciwwirusowa

STRESZCZENIE: Zakażenia opryszczkowe wywołują m.in.w jamie ustnej zmiany pęcherzykowe o charakterze ostrej infekcji. Wirus pozostaje w formie utajonej w komórkach nerwowych gospodarza, skąd po aktywacji spowodowanej przejściowym stanem upośledzonej odporności może zakażać skórę i błonę śluzową. W terapii stosuje się leki przeciwwirusowe, które skracają czas trwania objawów i łagodzą ich nasilenie. Ze względu na ryzyko przeniesienia zakażenia zabiegi dentystyczne w trakcie infekcji powinny być odroczone do czasu ustąpienia ostrej fazy choroby.

Opryszczka jest dolegliwością powszechną i bardzo uciążliwą dla pacjenta. Artykuł opisuje skuteczne metody leczenia oraz rozpoznawania opryszki.

Zakażenia opryszczkowe wywołane są przez wirusy HSV1 i HSV2 (herpes simplex virus) i należą do nich m.in.: opryszczka wargowa, opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, opryszczkowe zapalenie opon mózgowych, zmiany narządowe i opryszczka narządów płciowych oraz zakażenia wrodzone spowodowane wirusem pochodzącym z dróg rodnych, których skutkiem mogą być zmiany pęcherzykowe na skórze lub czasem ciężkie zakażenia wątroby i mózgu u noworodków.

Rodzina herpeswirusy należy do gatunku DNA (ds DNA) wirusów,rodzaju simplexvirus. Posiadają dwuniciowy DNA w obrębie kapsydu.Proces replikacji zachodzi w jądrze komórkowym, komórki gospodarza pasożytują na człowieku, wywołując objawy na błonie śluzowej jamy ustnej i gardła, przełyku, czerwieni wargowej, spojówce, rogówce, skórze i narządach płciowych. Źródło zakażenia stanowią ludzie z wykwitami opryszczkowymi lub w stanie zakażenia bezobjawowego, przekazujący je przez kontakt bezpośredni lub okołoporodowo. Wirus w formie latentnej może przetrwać w komórkach nerwowych zakażonego. Aktywacja wirusa może nastąpić w wyniku osłabienia organizmu pod wpływem stresu, przeziębienia w okresie rekonwalescencji lub po/podczas przebytej infekcji bakteryjnej. Nosicielstwo HSV1 stanowi również czynnik ryzyka w rozwoju choroby Alzheimera.

Przeczytaj wszystkie artykuły z kategorii PROFILAKTYKA

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, dziąseł i gardła

Jest to najczęstsza postać pierwotnego zakażenia wirusem opryszczki typu 1. Do zetknięcia się z wirusem najczęściej dochodzi przed upływem 5. roku życia, a większość dorosłych przed upływem 35. roku życia ma swoiste przeciwciała anty- HSV1.

Miejscem utajenia wirusa są zwoje czuciowe nerwów biegnących wzdłuż miejsca początkowej infekcji. Choroba przenoszona jest przez ślinę lub przedmioty nosiciela. Po zakażeniu wirus nie ulega wyeliminowaniu, pozostaje utajony w obrębie zwojów nerwowych.

Choroba rozpoczyna się złym samopoczuciem, bólami mięśni, temperaturą do 40°C, obrzmieniem błony śluzowej jamy ustnej. Powstają liczne, drobne, bolesne pęcherzyki na dziąsłach (szczególnie szczytach brodawek), języku, łukach podniebiennych, błonie śluzowej policzków. Z czasem pękają, tworząc nadżerki z czerwoną obwódką, pokryte białym nalotem. Wykwity mogą wystąpić także na czerwieni wargowej, wokół ust i nosa. Goją się bez pozostawienia blizn.

Rozpoznanie i diagnostyka różnicowa

Rozpoznanie i diagnostyka krok po kroku: w badaniu klinicznym stwierdza się obecność zgrupowanych bolesnych pęcherzyków, przebieg choroby jest szybki, z wysoką temperaturą, charakterystyczna lokalizacja wykwitów.

Dla potwierdzenia rozpoznania można wykonać testy do bezpośredniego wykrywania wirusa: posiew HSV, badanie immunofluorescencyjne HSV, wykrywanie DNA wirusa, test Tzanka.

W odstępach 2-tygodniowych wykonuje się także badanie surowicy krwi,w której można stwierdzić wzrost miana przeciwciał przeciwko HSV. W diagnostyce należy uwzględnić różnicowanie z ANUG i rumieniem wielopostaciowym wysiękowym, aftozą nawrotową. Kryterium różnicowania będzie umiejscowienie zmian na brodawkach bez pozostawienia blizny, wysoka temperatura świadcząca o ogólnoustrojowym charakterze choroby,brak nawrotów objawów chorobowych w okresie wieloletnim. W terapii stosuje się doustne leki przeciwwirusowe, które skracają czas trwania objawów i łagodzą ich nasilenie, chociaż nie leczą samej infekcji wirusowej.

Opryszczka wargowa

Wywołana jest przez nawrót zakażenia wirusem opryszczki typu HSV1. Wirus reaktywuje się z miejsca utajenia i doprowadza do powtórnego, nawracającego zakażenia. Choroba charakteryzuje się bólem i świądem skóry na granicy czerwieni wargowej. Następnie dochodzi do powstawania pęcherzyków, które pękając, tworzą powierzchowne nadżerki z zaczerwienioną obwódką, czasem może dojść do bakteryjnych nadkażeń wykwitów opryszczkowych.

Przy zmianach o małym nasileniu wystarczające jest leczenie miejscowe osuszające i odkażające. Zmiany na skórze należy chronić przed wilgocią.

Preparaty lecznicze: acyklowir (Herpes, Zovirax, Hascowir, Hewiran), walacyklowir (Valtex, Zelitrex), famcyklowir (Famvir), Sonol – płyn zawierający tymol, mentol i kwas salicylowy, o działaniu dezynfekującym, znieczulającym i wysuszającym, do smarowania miejsc zmienionych chorobowo; plastry Compeed TotalCare, zawierające hydrokoloid i tanaceum pfe w wersji nocnej, które pomagają w redukcji bólu i swędzenia oraz zabezpieczają ranę przed wilgocią i zanieczyszczeniem,a także zmniejszają ryzyko przeniesienia zakażenia; erazaban działający wcześniej niż inne leki, wzmacnia barierę ochronną zdrowej komórki, hamując wniknięcie wirusa do jej wnętrza, dzięki temu zapobiega namnażaniu się wirusa, zawiera 10-proc. dokozanol.

Herpangina (opryszczkowe zapalenie gardła)

Wywoływana jest przez wirus coxackie grupy A, występuje głównie u dzieci i młodych dorosłych, jest wysoce zakaźna. Zmiany obejmują wyłącznie okolice łuków i migdałków podniebiennych oraz podniebienia miękkiego i języczka. Pęcherzyki występują na rozlanej, zaczerwienionej powierzchni, towarzyszą temu: gorączka, powiększenie węzłów chłonnych, wymioty i ból. Leczenie choroby jest objawowe, samoistny powrót do zdrowia następuje po ok. 2 tygodniach.

Sprawdź wszystkie produkty dostępne w naszym sklepie internetowym

Praca z pacjentem

Chory z opryszczkowym zapaleniem jamy ustnej to najczęściej dziecko lub dorosły w młodym wieku (z obniżoną odpornością, zapracowany, źle odżywiony,zwykle w dużym stresie). Taki przypadek oczywiście wyklucza jakiekolwiek postępowanie manualne w jamie ustnej, jak leczenie zębów, ekstrakcje, leczenie chirurgiczne przyzębia czy zabiegi kosmetyczne. Jest to uwarunkowane zarówno niedyspozycją pacjenta spowodowaną znacznym bólem i objawami ogólnoustrojowymi, jak i ryzykiem rozprzestrzenienia infekcji wirusowej. Bezwzględnie konieczne jest wtedy działanie polegające na likwidacji ciężkich objawów bólowych uniemożliwiających jedzenie i picie oraz prawidłowe funkcjonowanie w wyniku wysokiej gorączki i ogólnego rozbicia, stosowanie miejscowych środków uśmierzających ból (środki znieczulające miejscowo), przeciwgorączkowych (NPLZ), skąpej w drażniące składniki diety, czasem osłony antybiotykowej w celu ochrony przed infekcją bakteryjną.

W przypadku opryszczki nawrotowej decyzja o wykonaniu zabiegu zależy od fazy choroby. W początkowym okresie inicjacji infekcji i rozsiewu wirusa zabiegi dentystyczne powinny być odroczone co najmniej do czasu fazy strupa, kiedy to ryzyko przeniesienia zakażenia jest ograniczone.Lepiej jednak ze względu na trudności z fizyczną niedyspozycją pacjenta poczekać do czasu pełnej formy funkcjonalnej, czyli ok. 2 tygodnie od momentu powstania wykwitów. Leczenie powinno być wtedy zawężone do stosowania farmakoterapii.

Postęp w leczeniu chorób wirusowych, w porównaniu z leczeniem zakażeń bakteryjnych, jest niewielki. Hamowanie procesu zakażenia wirusem wiąże się często z niekorzystnym oddziaływaniem na komórki gospodarza. Wirusy są typowymi pasożytami wewnątrzkomórkowymi, nie mają własnych procesów metabolicznych, lecz korzystają z mechanizmów gospodarza.

Znane obecnie leki przeciwwirusowe nie niszczą wirusów i rzadko leczą choroby wirusowe – łagodzą głównie objawy choroby i zmniejszają śmiertelność. Zakres ich działania jest wąski, ograniczony najczęściej do jednego gatunku, a nawet jednej odmiany wirusa.

Zakład Chorób Przyzębia i Błony Śluzowej
Jamy Ustnej Katedry Stomatologii
Zachowawczej z Endodoncją,
41-902 Bytom, pl. Akademicki 17

Reklama

Ortodoncja w praktyce

Prowadzę własną działalność

Reklama
Reklama
Reklama

Sklep

Profilaktyka i ergonomia stomatologiczna – wybrane zagadnienia

Profilaktyka i ergonomia stomatologiczna – wybrane zagadnienia

209,00

zł brutto

Kup teraz
Leczenie ortodontyczne wg filozofii MFS

Leczenie ortodontyczne wg filozofii MFS

750,00

zł brutto

Kup teraz
Zasady racjonalnej mechaniki

Zasady racjonalnej mechaniki

999,00

zł brutto

Kup teraz
Pacjent stomatologiczny w wieku rozwojowym

Pacjent stomatologiczny w wieku rozwojowym

249,00

zł brutto

Kup teraz
Poznaj nasze serwisy

Nasze strony wykorzystują pliki cookies. Korzystanie z naszych stron internetowych bez zmiany ustawień przeglądarki dotyczących plików cookies oznacza, że zgadzacie się Państwo na umieszczenie ich w Państwa urządzeniu końcowym. Więcej szczegółów w Polityce prywatności.