Stany nagłe w gabinecie stomatologicznym – omdlenia

Wśród innych przyczyn omdleń często podaje się: hiperwentylację, śródmózgowe incydenty naczyniowe, leki, a także omdlenia psychogenne. Hiperwentylacja jest częstą przyczyną „stanów przedomdleniowych” (presyncope), ale również może prowadzić do omdlenia, gdyż prowadzi do zasadowicy oddechowej, a ta z kolei – do skurczu naczyń mózgowych. Należy ustalić związek z występowaniem lęku lub z silnym przeżyciem emocjonalnym poprzedzającym omdlenia. Chorzy mogą się skarżyć na drętwienia, mrowienia warg i twarzy lub kończyn oraz kurcze lub dysfunkcję dłoni albo stóp. U chorych monitorowanych można wykonać próby prowokacyjne. U każdego chorego z podejrzeniem hiperwentylacji jako przyczyny omdleń należy wykluczyć zatorowość płucną. Śródmózgowe incydenty naczyniowe, jak krwotok podpajęczy lub stałe krwawienie z tętniaka workowatego, mogą stanowić przyczynę omdlenia, najprawdopodobniej w następstwie zaburzeń autonomicznych i skurczu naczyń mózgowych. Na ogół jednak poważne śródmózgowe incydenty naczyniowe prowadzą do śpiączki, a nie do omdlenia. Ból głowy, światłowstręt, nudności, wymioty, bóle karku lub obecność objawów oponowych wskazują na rozpoznanie. Staranne badanie nerwów czaszkowych może ujawnić zaburzenia wywołane uciskiem nerwu przez tętniak. Leki mogą być przyczyną omdleń w wyniku działania prawie wszystkich opisanych mechanizmów. Każdy lek, który wywiera działanie na układ autonomiczny, naczynia, serce albo działanie sedatywne lub pobudzające na ośrodkowy układ nerwowy (OUN), może wywoływać omdlenia lub do nich usposabiać. Omdlenia psychogenne są trudne do rozpoznania z wykluczenia i nie mogą być wiarygodnie ustalone z użyciem dostępnych środków w czasie pobytu chorego na oddziale ratunkowym, zwłaszcza że zaburzenia psychiczne i psychologiczne mogą mieć podłoże organiczne powodujące omdlenia.

Omdlenia – obraz kliniczny