Zapobieganie i leczenie martwicy kości w przebiegu terapii bisfosfonianami – przegląd piśmiennictwa

TITLE: Prevention and treatment of bisphosphonate-related osteonecrosis of the jaw – a review of the literature
STRESZCZENIE: Bisfosfoniany są lekami szeroko stosowanymi u pacjentów z chorobami z uszkodzeniem układu kostnego, takimi jak: osteoporoza, choroba Pageta, hiperkalcemia związana z nowotworem złośliwym, przerzuty do kości czy zmiany w przebiegu szpiczaka mnogiego. Najbardziej istotnym z punktu widzenia stomatologa efektem ubocznym ich stosowania jest martwica żuchwy lub szczęki (bisphosphonate-related osteonecrosis of the jaw – BRONJ). Za czynniki ryzyka uważa się przede wszystkim urazy kości związane np. z ekstrakcją zębów lub innymi zabiegami w zakresie chirurgii stomatologicznej, a także: użytkowanie niedopasowanych uzupełnień protetycznych, obecność egzostoz kostnych, zębopochodne stany zapalne, złą higienę jamy ustnej i współistniejące choroby ogólne. Leczenie martwicy kości w przebiegu terapii bisfosfonianami jest trudne i długotrwałe, dlatego też należy zwrócić szczególną uwagę na profilaktykę tej choroby.
SŁOWA KLUCZOWE: bisfosfoniany, martwica kości, BRONJ
SUMMARY: Bisphosphonates are drugs that are widely used in patients with bone-consuming diseases, such as: osteoporosis, Paget’s disease, hypercalcaemia of malignancy, bone metastases or multiple myeloma. Their most important side effect from the dental point of view is osteonecrosis of the mandible or maxilla (bisphosphonate-related osteonecrosis of the jaw – BRONJ). The risk factors of the disease are bone injuries, e.g. tooth extraction and other oral surgical procedures, as well as the use of mismatched restorations, bone exostoses, odontogenic inflammation, poor oral hygiene and coexisting general diseases. The treatment of BRONJ is difficult and long-lasting, and therefore special attention should be paid to the prevention of this disease.
KEYWORDS: bisphosph...