Psychologia w gabinecie stomatologicznym – zjawisko atrybucji

W tym numerze „Asysty Dentystycznej”, kontynuując temat psychologii w gabinecie stomatologicznym, zaprezentuję Państwu dorobek tej nauki w zakresie teorii zwanej teorią atrybucji.

Teoria atrybucji dotyczy tego, w jaki sposób postrzegamy i interpretujemy zachowanie swoje i innych osób. Psychologowie od lat zajmują się analizowaniem mechanizmów rządzących ludzkim myśleniem w momentach, które bywają dla nas trudne i niewygodne. Teorią wpisującą się w ten nurt jest rzeczona teoria atrybucji, prezentująca zasady oceniania i uzasadniania postawi zachowań innych ludzi oraz nas samych. Okazuje się, że nasz umysł ma tendencję do pracy w następujący sposób: w momencie, gdy spotyka nas jakiekolwiek zdarzenie, mamy automatyczną tendencję do tego, by doszukać się uzasadnienia tego, dlaczego dane zjawisko wygląda właśnie tak, jak wygląda. Podobnie wygląda sytuacja, gdy oceniamy postępowanie innych – momentalnie budzi się w nas chęć odkrycia tego, dlaczego dana osoba zachowuje się tak, jak się zachowuje, umysł nadaje temu zachowaniu znaczenie. Odpowiedzi na te pytania, interpretowane przyczyny danego stanu rzeczy mogą być dwojakiego rodzaju: albo możemy znaleźć je w okolicznościach (jest to tak zwana atrybucja zewnętrzna), albo dopatrzyć się ich w cechach osobowościowych, strategiach postępowania itd. osoby, która zachowuje się w taki, nie inny, sposób (jest to atrybucja wewnętrzna).

Psychologowie po latach analiz odkryli, że w momencie, gdy to my sami zachowujemy się w sposób nie do końca pozytywny, mamy tendencję do poszukiwania przyczyn w czynnikach zewnętrznych, czyli skupiamy się na atrybucji zewnętrznej. Prawdopodobieństwo tego, że dopatrzymy się przyczyn naszego negatywnego zachowania w nas samych, jest znacznie mniejsze. Co ciekawe, sytuacja wygląda odwrotnie, gdy spotyka nas coś ogólnie ocenianego jako pozytywne – w tej sytuacji nasz umysł ...