Higiena jamy ustnej w Anglii w średniowieczu i na początku ery nowożytnej

Trevor Anderson zauważa, że w średniowiecznej dentystyce obserwowano znaczne postępy. Literatura pochodząca z XII-XIV wieku opisuje stosowanie płynów i proszków w celu wybielania zębów. Znane były już wtedy metody usuwania płytki nazębnej oraz wypełniania ubytków. Spośród materiałów stosowanych do wypełnień na uwagę zasługują: świński tłuszcz zmieszany z mirrą, siarka, kamfora, oraz wosk pszczeli. Z manuskryptów pochodzących z tego okresu można dowiedzieć się, że przeprowadzano zabiegi na jamie ustnej w celu usunięcia zmian nowotworowych lub nastawienia złamanej szczęki. Opisuje się także stosowanie protez zębowych wykonanych z ludzkich oraz krowich kości (9). Oczywiście tego typu sposoby leczenia były dostępne tylko dla bogatych, biednym pozostawała jedynie ekstrakcja zęba wykonywana bez znieczulenia przez cyrulika lub kowala. Wszyscy bez wyjątku znali i stosowali środki ziołowe przynoszące ulgę w przypadku pojawienia się bólu w jamie ustnej. Do zwalczania bólu zębów stosowano powszechnie korę bluszczu (Hedera helix), liście przewiercienia wiciokrzewu (Lonicera periclymenum), czyściec bulwiasty (Stachys betonica), ostrokrzew (Illex aquifolium), bieluń dziędzierzawę (Datura stramonium). Jeden z przepisów zawartych w zbiorze walijskich remediów ludowych opartych na ziołach zawiera wodę różaną, wosk pszczeli i odrobinę świeżego masła, wymieszane w naczyniu ustawionym na żarzących się węglach. Powstałą w ten sposób miksturę należało nakładać za pomocą lnianego płótna (9). G. de Chauliac żyjący w XIV wieku opisał w Chirurgia magna niektóre choroby zębów i ich leczenie oraz przedstawił sposoby ich zapobiegania. Jako środek do czyszczenia zębów zalecał pastę z miodu z dodatkiem soli i octu (10). W poważnych przypadkach polegano głównie na wiedzy i doświadczeniu cyrulików, miejscowych kowali oraz tradycyjnych środkach stosowanych od wieków.