Ubytki niepróchnicowego pochodzenia – najczęstsze przyczyny powstawania i zapobieganie

TITLE: Cavities of non-carious origin – the most common causes and prevention
STRESZCZENIE: Utrata tkanek twardych zęba jest najczęściej kojarzona z toczącym się procesem próchnicowym. Jednak wśród czynników etiologicznych są również: erozja, atrycja, abrazja czy abfrakcja. Świadomość pacjenta oraz czujność klinicysty są szczególnie istotne, aby odpowiednio wcześnie wdrożyć plan profilaktyczno-leczniczy i jak najbardziej ograniczyć czynniki predysponujące. W przewlekle postępujących zmianach pojawiają się problemy takie jak: pogorszenie estetyki, utrata wysokości zwarcia, a także wtórne problemy ortodontyczne oraz funkcjonalne. W związku z tym często wymagana jest długotrwała, interdyscyplinarna i kosztowna rehabilitacja układu stomatognatycznego. Aby temu zapobiec, należy przyjrzeć się czynnikom predysponującym i zminimalizować ich wpływ na tkanki twarde zęba. Celem pracy jest przegląd doniesień dotyczących przyczyn powstawania ubytków niepróchnicowego pochodzenia, jak i działań profilaktycznych.
SŁOWA KLUCZOWE: niepróchnicowa utrata struktury zęba, czynniki ryzyka, erozja zęba, zużycie zęba, ścieranie zęba
SUMMARY: The loss of tooth hard tissues is most often associated with the ongoing caries process. However, the aetiological factors also include: erosion, attrition, abrasion and abfraction. The awareness of a patient and the vigilance of a clinician are particularly important in order to implement the preventive and therapeutic plan early enough and reduce the predisposing factors as much as possible. In chronically progressive changes, problems occur, such as the deterioration of aesthetics, loss of occlusal height as well as secondary orthodontic and functional problems. Therefore, the long-term, interdisciplinary and costly rehabilitation of the stomatognathic system is often required. To prevent this, it is important to take a closer look at the predispo...