Korona tymczasowa – metoda pośrednia z zastosowaniem tworzywa akrylowego termoutwardzalnego oraz wykorzystaniem technologii CAD/CAM – cz. II

Niniejszy artykuł przeglądowy opisuje cechy poszczególnych materiałów stosowanych do rejestracji okluzji.

TITLE: Materials used for occlusal registration
STRESZCZENIE: Rejestracja zwarcia jest ważnym etapem w leczeniu protetycznym. Dokładność wykonywanych uzupełnień protetycznych zależy nie tylko od metody i prawidłowości zarejestrowanego zwarcia, ale również od materiału zastosowanego do tego celu. Najczęściej wykorzystywanymi materiałami do tej procedury są: woski, pasty tlenkowo-cynkowo-eugenolowe, akryle oraz elastomery. Wybierając dany materiał do rejestracji okluzji, lekarz powinien mieć wiedzę na temat jego właściwości i brać pod uwagę jego ograniczenia, aby przyszłe uzupełnienia protetyczne nie wymagały nadmiernych korekt. Niniejszy artykuł przeglądowy opisuje cechy poszczególnych materiałów stosowanych do rejestracji okluzji.
SŁOWA KLUCZOWE: materiały do rejestracji zwarcia, rejestracja zwarcia, materiały do rejestracji zgryzu
SUMMARY: The recording of interocclusal relationship is of prime importance for prosthodontic rehabilitation. The accuracy of fabricated dentures depends not only on the method and precision of registered occlusion but also on a material chosen for this procedure. Materials that are used most frequently for interocclusal records are waxes, zinc oxide eugenol pastes, acrylic resins and elastomers. When choosing a material for the recording of interocclusal relationship, a dentist should have knowledge about its properties and be aware of its limitations to avoid the excessive correction of future restorations. This review paper describes materials used for occlusal registration.
KEYWORDS: interocclusal recording materials, interocclusal records, bite registration materials

Rejestracja zwarcia jest ważnym etapem w leczeniu protetycznym. Precyzyjny rejestrat zwarciowy pozwala na prawidłową artykulację modeli szczęki i żuchwy pacjenta w artykulatorze (1-3). Dzięki temu warunki zgryzowe pacjenta mogą być dokładnie przeniesione do laboratorium, umożliwiając technikowi dentystycznemu wykonanie idealnie pasującego uzupełnienia protetycznego, które nie będzie wymagało korekt (3). Z tego powodu rejestrat zwarciowy jest ważnym elementem komunikacji między lekarzem a technikiem dentystycznym. Według badań przeprowadzonych w Wielkiej Brytanii w 2014 roku tylko 11% z ankietowanych pracowni technicznych twierdziło, że większość z przekazywanych w tamtym okresie rejestratów zwarciowych przez współpracujących z nimi lekarzy nadawało się do wykorzystania (4). Według badań Hatzikyriakos i wsp. (5) przeprowadzonych w Grecji w 2006 r. aż 20% rejestratów zwarciowych otrzymanych przez pracownie w danym okresie wymagało powtórzenia. Ze względu na obecność nieprawidłowości duża część kęsków nie jest wykorzystywana przez laboratoria przy wykonywaniu uzupełnień protetycznych (6).

Konieczność wykonania poprawek uzupełnienia jest związana z: dodatkowymi kosztami, większą ilością czasu poświęconego na wykonanie uzupełnienia oraz pogorszeniem właściwości mechanicznych docelowej pracy protetycznej (7-9). Nie tylko technika wykonania rejestratów zwarciowych ma wpływ na dokładność relacji przeniesionej do artykulatora. Duże znaczenie dla precyzji ma wybór materiału wykorzystanego do rejestracji zwarcia. Idealny materiał do rejestracji okluzji powinien charakteryzować się następującymi cechami (2, 10-12):

• przed związaniem powinien stawiać minimalny opór dla zębów, aby nie powodować ich przemieszczeń oraz przesunięcia żuchwy przy nagryzaniu,
• po związaniu powinien być wystarczająco twardy, aby zapewnić stabilność przy artykulacji modeli,
• powinien cechować się stabilnością wymiarów po związaniu i być odporny na ucisk, aby nie zniekształcił się podczas transportu do laboratorium i przy artykulacji,
• powinien być łatwy w zastosowaniu i charakteryzować się odpowiednim czasem wiązania,
• powinien dawać możliwość weryfikacji prawidłowości uzyskanego rejestratu,
• powinien umożliwiać dokładne odwzorowanie powierzchni żujących i brzegów siecznych zębów,
• powinien być biokompatybilny.

Niestety nie istnieje materiał, który spełniałby wszystkie wymagania. Do tego celu najczęściej wykorzystuje się: wosk, pasty tlenkowo-cynkowo-eugenolowe, akryl oraz elastomery (2, 10, 13-17).

Wosk

Wosk to jeden z najstarszych materiałów mający nadal zastosowanie w stomatologii (10, 16, 18). Według badań Maru i wsp. (9) z 2018 r. aż 54,6% stomatologów z badanej grupy wybierało wosk jako materiał do rejestracji okluzji. Z badań przeprowadzonych w Grecji w 2006 r. wynikało, że 30% otrzymanych przez pracownie techniczne rejestratów zwarciowych było wykonanych z wosku (5).

Woski cieszą się popularnością ze względu na przystępną cenę oraz łatwość zastosowania (10, 12, 16, 19). W codziennej praktyce do rejestracji zwarcia zazwyczaj stosowane są woski modelowe oraz woski dedykowane do rejestracji okluzji, które w składzie zawierają dodatkowo opiłki metali (20). Dodane opiłki metali poprawiają ostrokonturowość wosku (20). Przykładami takich wosków są: Alminax, Aluwax, Biofit Oclusal (20). Niezależnie od rodzaju ze względu na swoje właściwości wosk jest najmniej dokładnym z dostępnych materiałów do rejestracji zwarcia (1, 16, 17). Wosk, nawet po odpowiednim uplastycznieniu, stawia opór przy zagryzaniu, co może doprowadzić do przesunięcia żuchwy lub zębów, jeżeli wykazują one ruchomość (6, 19). Według przeprowadzonych badań wosk po rozgrzaniu do 60°C wywierał podczas zagryzania opór o wartości 7,0-7,3 N (21). Gdy temperatura wosku wynosiła 55°C, opór wzrastał do 15,2-15,9 N (21).

Prawidłowe zagryzienie woskowego kęska przez pacjenta nie daje gwarancji dokładności, gdyż rejestraty wykonane z wosku mogą się łatwo zniekształcić przy wyjmowaniu z jamy ustnej pacjenta (1, 20). Wosk nie jest materiałem godnym zaufania, ponieważ charakteryzuje się wysokim współczynnikiem rozszerzalności termicznej i zmienia swoją objętość w zależności od temperatury otoczenia (14, 21). Według badań współczynnik rozszerzalności termicznej wosku wynosił 330 ppm/°C i był najwyższy spośród wszystkich badanych materiałów do rejestracji zwarcia (21). Przy ochłodzeniu z 55°C do temperatury pokojowej skurcz wosku wynosił aż 3,6% (21).

Galeria

zobacz więcej