Materiały wykorzystywane w stomatologii jako źródła alergii

Najczęstszym alergenem w stomatologii okazuje się metakrylan metylu, z którego wykonywane są zarówno protezy osiadające, siodła protez szkieletowych, jak i płyty ruchomych aparatów ortodontycznym typu płytka Schwarza (3, 4). Reakcja alergiczna na akryl po raz pierwszy została opisana w 1952 roku – był to przypadek wyprysku na rękach technika dentystycznego po kontakcie z metakrylanem metylu (3, 5). Monomer, wiążąc się z białkami, rozpoznawany jest przez organizm jako związek obcy i wywołuje uczulenie. Dlatego też tworzywa poddane krótkiej polimeryzacji, tzw. krótkoczasowej, mają większy potencjał alergizujący, gdyż zawierają 1-4% monomeru w odróżnieniu od tworzyw polimeryzowanych długoczasowo, których potencjał alergizujący jest znikomy (3).

Do substancji mogących wywołać niepożądaną reakcję organizmu zaliczamy:

• akrylany: metylu, etylu, butylu, heksylu, izobutylu,
• metakrylany: metylu, butylu, laurylu,
• oligomery: diakrylany, dimetakrylany, triakrylany,
• kopolimery: epoksyakrylany, akrylany uretanowe (4).

Akrylany przeważnie powodują powstawanie zmian wypryskowych skóry. W obrazie klinicznym obserwuje się: zmiany zapalne, nadmierne rogowacenie oraz głębokie pęknięcia naskórka. U osób zawodowo i pozazawodowo narażonych na akrylany zdarzają się reakcje typu natychmiastowego, zwłaszcza pod postacią pokrzywki, a także zapalenie spojówek oczu, śluzówek nosa i napady duszności (5, 6).

U osób uczulonych użytkujących protezy akrylowe pojawiają się: zaczerwienienie, uczucie pieczenia, obrzęk oraz grudki na śluzówce zaraz po założeniu protezy i stosunkowo szybkie ich zanikanie po wyjęciu uzupełnienia z jamy ustnej. Lokalizacja symptomów jest uzależniona od rodzaju uzupełnienia – u osób noszących protezy całkowite lub...