Badania nad próchnicą – rys historyczny. Część 1

Pierwsze ślady próchnicy

Próchnica zębów jest starą i bardzo rozpowszechnioną chorobą. Pierwsze dowody na patologiczne zmiany w uzębieniu zostały znalezione u paleozoicznych ryb (570-250 mln lat temu) i mezozoicznych roślinożernych dinozaurów (245-65 mln lat temu). W naturalnych anatomicznych zagłębieniach trzonowców i przedtrzonowców u Homo habilis, Homo erectus i Homo neanderthalensis również podejrzewa się obecność próchnicy, jednak nie ma na to jednoznacznych przesłanek (6). Niekwestionowany, najstarszy dowód na istnienie tej jednostki chorobowej został znaleziony w 1921 roku w Broken Hill (Zambia). Odkryto tam czaszkę Homo rhodesiensis, w której wykryto obecność próchnicy i zniszczonej korony zęba. W dobrym stanie zachowało się pięć zębów, pozostałe kilka koron było niemalże całkowicie zniszczonych. Ponadto zauważono ropnie przy wielu z nich (6, 7).

Neandertalczycy żyjący w okresie 4000-15 000 lat p.n.e. stosunkowo rzadko cierpieli z powodu próchnicy. Popularna była u nich hipoplazja szkliwa. Tylko w sześciu spośród 1250 zębów neandertalczyków znaleziono ślady próchnicy zębów (7).

Dieta ma olbrzymi wpływ na powstawanie ubytków próchnicowych. Największą różnicą związaną ze zmianą sposobu odżywiania było wynalezienie ognia przez Homo erectus. Wcześniej odżywiano się głównie surowym mięsem, które i tak było rzadkością. Polowania nie zawsze przebiegały z pomyślnym skutkiem. Jedzono także warzywa i to, co udało im się znaleźć, np.: jagody, owoce leśne, ptasie jaja. Proces obróbki termicznej sprawił, że jedzenie było bardziej bezpieczne i łatwiejsze do st...