Materiały do wykonywania epitez

Celem artykułu jest przedstawienie czytelnikowi informacji związanych z wykonywaniem epitez oraz materiałów używanych do ich wytwarzania. W części teoretycznej starałem się znaleźć ciekawe artykuły opisujące wykonawstwo wraz z wykorzystaniem najnowszych technologii.

TITLE: Materials for fabricating epitheses
STRESZCZENIE: Celem artykułu jest przedstawienie czytelnikowi informacji związanych z wykonywaniem epitez oraz materiałów używanych do ich wytwarzania. W części teoretycznej starałem się znaleźć ciekawe artykuły opisujące wykonawstwo wraz z wykorzystaniem najnowszych technologii.
SŁOWA KLUCZOWE: epiteza, materiały silikonowe, technologia CAD/CAM
SUMMARY: The purpose of this article is to provide a reader with information related to the fabrication of epitheses as well as materials used to produce them. In the theoretical section, I tried to find interesting articles describing the fabrication of epitheses, including the use of the latest technologies.
KEYWORDS: epithesis, silicone materials, CAD/CAM technology

Wady wrodzone, urazy i zabiegi chirurgiczne, które mają na celu usunięcie różnego typu zmian nowotworowych, są przyczyną wad szczękowo-twarzowych. W Polsce zachorowania na raka skóry lub czerniaka diagnozuje się u około 5 tysięcy osób w ciągu roku. Dla porównania w Stanach Zjednoczonych każdego roku rejestrowano około 1 miliona rocznie. Rak skóry często zajmuje dużą część głowy, na przykład obszar: nosa, policzka, oka lub ucha, co w konsekwencji wymaga poważnej interwencji chirurgicznej, a to z kolei prowadzi do utraty estetyki twarzy, a nawet oszpecenia, i wpływa negatywnie na samopoczucie i różne aspekty życia, np. kontakty z ludźmi i życie zawodowe. W przypadku ubytków szczękowo-twarzowych, w których nie można chirurgicznie spełnić wymagań estetycznych i funkcjonalnych w celu poprawy samopoczucia i jakości życia, można zastosować protezy twarzy (epitezy), np.: ucha, oka lub nosa.

W chwil obecnej istnieją różne metody poprawy jakości życia w tym zakresie – chirurgia plastyczna (transfery płatów i kości, augmentacje) oraz rehabilitacja protetyczna: wszczepy połączone z protezami pooperacyjnymi, epitezy, których zadaniem jest odtworzenie estetyki brakujących elementów, takich jak oczy, uszy, oraz aparaty zasłaniające.

W historii odtwarzania defektów w obrębie twarzoczaszki bardzo ważny był 1979 rok, kiedy to po raz pierwszy wszczepiono implanty kostne do mocowania epitezy uszu, nosa i oczu. Obecnie wskazaniem do założenia epitezy jako pierwszego wyboru leczenia jest sytuacja, gdy konwencjonalne zabiegi rekonstrukcyjne okazują się nieskuteczne.

Długotrwała rehabilitacja funkcjonalna i estetyczna oraz dobra zdrowotna jakość życia pacjentów z wadami szczękowo-twarzowymi opierają się na efektywnej współpracy interdyscyplinarnej, zwłaszcza lekarzy chirurgów, stomatologów i techników.

Przeczytaj wszystkie artykuły z kategorii PROTETYKA

Materiały wykorzystywane do wykonywania epitez

Jednymi z ważniejszych materiałów, jakie mają zastosowanie w rekonstrukcjach, są implanty. Kluczowymi etapami tego leczenia jest przeprowadzenie diagnostyki za pomocą tomografii komputerowej (CT) przed operacją, aby uniknąć penetracji implantu przez czaszkę podczas samego zabiegu. W czasie trwania osadzania implantów, jeśli jest to możliwe, dobrze jest zachować lub uformować skrawek skóry tak, aby krawędź epitezy nie znajdowała się blisko okolicy stawu skroniowo-żuchwowego, aby zapewnić nieograniczone ruchy żuchwy.

Implanty wykorzystywane w tym przypadku to te same materiały medyczne, które są stosowane do odbudowy koron lub mostów w obrębie jamy ustnej. Działają na tej samej zasadzie osseointegracji. Implanty tytanowe są wprowadzane w ubytki brzegowe kości metodą dwufazową. Czas gojenia wynosi minimum trzy miesiące, po tym okresie wykonuje się epitezy.

Większość materiałów stosowana w pracowni protetycznej ma też zastosowanie w przypadku wykonywania epitez. Należą do nich między innymi: alginatowe i silikonowe materiały wyciskowe, gipsy do wykonywania form, akryle itd. Dodatkowo są używane silikony utwardzane termicznie, szkło czy poliuretany.

Typowe materiały polimerowe, takie jak akryle czy termoplasty, charakteryzują się znacznymi modułami sprężystości, dlatego konieczne jest ich uzupełnienie lub zastąpienie materiałami miękkimi, np. silikonami. Jednak w przypadku wytwarzania epitez z silikonu, np. protez usznych, mają one niepożądaną i nienaturalnie zbyt małą sztywność. W takich epitezach konieczne są użycie sztywnego rdzenia (ramy) i uzupełnienie lub pokrycie go miękkim materiałem. W przypadku retencji implantologicznej belka mocowana do implantu pełni funkcję usztywnienia.

Druga grupa materiałów to akryl i szkło – wykonuje się z nich epitezy oczu. Akryl, podobnie jak w przypadku stosowania w stomatologii, składa się z proszku (polimetakrylanu metylu) z niewielką ilością nadtlenku benzoilu i pigmentów oraz monomeru metakrylanu metylu (MMA). Całość po zmieszaniu proszku i płynu i osiągnięciu fazy ciasta jest utwardzana termiczne. Tutaj też mają zastosowanie wszelkie zalecenia i uwagi co do polimeryzowania materiału, które są znane z protetyki stomatologicznej. Bardzo ważny jest czas, po jakim tworzywo akrylowe zamknięte w puszcze polimeryzacyjnej jest ogrzewane do temperatury 100°C.  Zbyt szybkie ogrzewanie, podobnie jak w przypadku grubych dolnych protez, może powodować odparowanie niezwiązanego MMA i zamknięcie pęcherzyków gazu wewnątrz spolimeryzowanego akrylu.