Odmowa leczenia i oświadczenia pro futuro

Oświadczenie pro futuro w polskim orzecznictwie

Dostrzegalny wzrost świadomości prawnej obywateli korzystających ze świadczeń opieki medycznej powoduje, że coraz częściej lekarze spotykają się z oświadczeniami wyrażonymi na przyszłość. Jednak najczęściej to świadkowie Jehowy korzystają z omawianej formy oświadczenia pro futuro.

W polskiej literaturze podjęto dyskusje na temat oświadczeń pro futuro za sprawą postanowienia Sądu Najwyższego – Izby Cywilnej z dnia 27 października 2005 r. (III CK 155/05), którego teza brzmi: „Oświadczenie pacjenta wyrażone na wypadek utraty przytomności, określające wolę dotyczącą postępowania lekarza w stosunku do niego w sytuacjach leczniczych, które mogą zaistnieć, jest dla lekarza – jeżeli zostało złożone w sposób wyraźny i jednoznaczny – wiążące”. Orzeczenie zostało wydane w okolicznościach, w których pacjentka uległa wypadkowi komunikacyjnemu. W wyniku wypadku utraciła przytomność, a stan zdrowia powstały na skutek doznanych urazów wymagał przetoczenia krwi i preparatów krwiopochodnych. Z pisemnego oświadczenia znalezionego przy kobiecie wynikało, że jest świadkiem Jehowy i chce być posłuszna nakazom Biblii bez względu na okoliczności i nie zgadza się na żadną formę transfuzji krwi, nawet gdyby w ocenie lekarza ich użycie było konieczne do ratowania jej zdrowia i życia. Jednocześnie jednak pacjent a oświadczyła, że przyjmie środki niekrwiopochodne zwiększające ilość osocza, leki tamujące krwawienie oraz środki pobudzające produkcję czerwonych krwinek oraz że zgadza się na inne metody leczenia alternatywnego.

Pomimo przedmiotowego oświadczenia zabieg przetoczenia krwi został pacjentce wykonany na podstawie, uchylonego później, postanowienia Sądu Rejonowego, w którym przyjęto, iż: „Wobec nadrzędnej – w systemie ...