Wpływ parafunkcji na powstawanie dysfunkcji układu ruchowego narządu żucia – przegląd piśmiennictwa

Występowanie różnego rodzaju nawyków nie jest obojętne dla prawidłowego działania i rozwoju całego układu stomatognatycznego (1, 4). Badania potwierdzają, że zarówno parafunkcje niezwarciowe, jak i zwarciowe, prowadzą do zaburzeń czynnościowych żuchwy, w tym zaburzeń w stawach skroniowo- żuchwowych (1, 6). Mogą przyjmować postać bezbólową lub objawiać się bólem. (6) Do gabinetów stomatologicznych coraz częściej zgłaszają się pacjenci z objawami dysfunkcji narządu żucia spowodowanymi uprawianymi parafunkcjami. Problem ten dotyczy szerokiej grupy chorych. Na podstawie wieloletnich obserwacji zauważono, że częstość występowania nieprawidłowych nawyków wzrasta wraz z wiekiem (5, 6). Według danych różnych autorów parafunkcje występują u 28-80% populacji osób dorosłych (według innych danych u 50-80% populacji), u około 90% młodzieży i w ponad 50% u dzieci (1, 2, 4, 6, 9).

Obecnie najczęstszą, a zarazem najbardziej destrukcyjną dla układu stomatognatycznego postacią parafunkcji zwarciowej u osób dorosłych, jest bruksizm (6, 12). W przypadku dzieci przedszkolnych spośród różnych parafunkcji najbardziej rozpowszechnione jest ssanie palca i obgryzanie paznokci (4, 6, 22). Taka przedłużona aktywność może doprowadzić do powstania zaburzeń zgryzu (szczególnie zgryzu otwartego), zahamowania wzrostu części zębodołowej żuchwy i wyrostka zębodołowego szczęki, tyłozgryzu z wychyleniem górnych zębów siecznych lub przechyleniem zębów siecznych dolnych oraz zwiększonego nagryzu poziomego (4, 6, 22). Mogą pojawić się również dysfunkcje takie jak przetrwały niemowlęcy typ połykania, oddychanie przez usta czy upośledzenie czynności żucia i mowy (4, 6). Zauważono dodatnią korelację pomiędzy występowaniem zgryzu otwartego a nawykiem ssania palca i smoczka przez dziecko, a także pomiędzy obecnością zgryzu otwartego a występowaniem u dziecka przetrwałego niemowlęcego typu połykania (4). Częstość występowania wad...