BHP w gabinecie stomatologicznym – realia czy mrzonka wymyślona przez urzędników?

Dziś już nikogo nie dziwi widok zespołu stomatologicznego wyglądającego jak kosmonauci, ubranego w specjalistyczną odzież i obuwie ochronne oraz rękawice, maski i przyłbice. BHP w gabinecie stomatologicznym to nie mrzonka, tylko rzeczywistość, w której każdy z personelu medycznego oraz okołomedycznego winien się odnaleźć. Zbierając materiały do napisania tego tekstu, swoje poszukiwania rozpoczęłam od kwestii odzieży ochronnej i akcesoriów takich jak: rękawice ochronne, gogle czy przyłbice. Jednak po chwili uzmysłowiłam sobie, jak obszernym tematem jest BHP, a precyzyjniej rzecz ujmując, ochrona indywidualna personelu medycznego. Na dowód tego przytoczę tylko kilka aktów prawnych regulujących temat i traktujący kwestię w sposób mniej lub bardziej zrozumiany dla prostego kierownika zespołu stomatologicznego: Ustawę z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r., nr 21, poz. 94 ze zm. – Dział X); Ustawę z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz.U. z 2011 r., nr 112, poz. 654 ze zm.); Ustawę z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. z 2008 r., nr 234, poz. 1570); Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2002 r., nr 75, poz. 690 ze zm.); Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 26 czerwca 2012 r., w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz.U. z 2012 r., poz. 739); Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (t.j. Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.); Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 czerwca 1984 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w poradniach i pracowniach stomatologicznych (Dz.U. z 1984 r., nr 37, poz. 197).

Zatem problem istnieje i nie wyważamy otwartych drzwi, bo w naszym miejscu pracy czyha na nas sporo czynników zagrażających naszemu zdrowiu i życiu. Głównym czynnikiem szkodliwie oddziałującym jest oczywiście materiał biologiczny będący czynnikiem zakaźnym, z którym stykamy się na każdym etapie zarówno diagnostycznym, jak i leczniczym. Oddzielną grupę stanowią czynniki chemiczne stosowane w gabinetach zabiegowych. Jeszcze inną stanowią obciążenia statyczne i dynamiczne oraz emocjonalne towarzyszące specyfice naszej pracy. Również sprzęt, jakim się posługujemy w trakcie wykonywania zabiegów, może stwarzać zagrożenie.

Czynniki biologiczne

Największym zagrożeniem w pracy lekarza stomatologa są czynniki biologiczne, czyli mikroorganizmy chorobotwórcze. Głównym zagrożeniem dla personelu medycznego jest kontakt z krwią i ze śliną pacjenta oraz bioaerozolami powstałymi podczas pracy z wysokoobrotowymi narzędziami stomatologicznymi. Drogi przenoszenia są bardzo różne: od kropelkowo-powietrznej poprzez płyny ustrojowe i odpady medyczne. Do ochrony przed materiałem biologicznym, który stanowi czynnik biologicznie szkodliwy dla operatora, asysty oraz reszty zespołu stomatologicznego, stosujemy ochronę indywidualną, w skład której wchodzi ochrona rąk i układu oddechowego. Podstawą jest oczywiście zachowanie higieny (częste mycie rąk, staranna dezynfekcja instrumentarium, dbanie o newralgiczne elementy unitu – m.in. zagłówki i ślinociągi). Według Centralnego Instytutu Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy w pracy gabinetu stomatologicznego powinno się przestrzegać ściśle określonych zasada epidemiologiczno-sanitarnych, aby zapewnić prawidłową ochronę przed szkodliwymi czynnikami biologicznymi. Do takich podstawowych środków ostrożności zalicza się: higienę rąk, stosowanie środków ochrony indywidualnej, prawidłowe postępowanie ze sprzętem służącym do leczenia pacjentów, czyszczenie i dezynfekcję powierzchni gabinetu, edukację personelu i profilaktykę medyczną.

Przeczytaj wszystkie artykuły z kategorii BIZNES

Wspomniana ochrona indywidualna to zasadniczo nic innego jak między innymi: rękawice ochronne, maski, okulary czy przyłbice. To absolutny niezbędnik lekarza oraz jego asysty, których charakterystykę postaram się przybliżyć.

Rękawice stomatologiczne (mowa tu o tych diagnostycznych niejałowych) najprościej można podzielić na grupy: lateksowe, nitrylowe, winylowe oraz neoprenowe, a także dodatkowo każde z nich na: pudrowe i bezpudrowe. Wybór rękawic pod względem składu jest przede wszystkim podyktowany ewentualnie występującym uczulaniem na poszczególne składowe rękawic. Niestety coraz częściej dotykają nas takie właśnie przykre dolegliwości, a specyfika naszej pracy nie pomaga w ich kontrolowaniu. Zatem do wyboru mamy te trzy możliwości. Ponadto skład rękawiczek ma wpływ na właściwości fizyczne produktu, a co za tym idzie – na jakość i precyzję naszej pracy. Dobre rękawice powinna cechować przede wszystkim wytrzymałość mechaniczna. Bo przecież chodzi o to, aby nas chroniły, a ponadto nie ma nic bardziej irytującego niż kolejna pękająca rękawiczka w trakcie ubierania. Ważne jest również to, aby jej ścianki były jednakowej grubości, począwszy od palców aż do mankietu, co przełoży się na doskonałą wrażliwość dotykową i zmniejszy zmęczenie dłoni nawet podczas dłuższych prac. Dobrze jest również zwrócić uwagę, czy opuszki palców są pokryte mikroporowatościami, które zapewniają produktowi właściwości antypoślizgowe i poprawiają precyzję chwytu. Należy pamiętać, że zanim nałożymy rękawiczki, ręce należy przygotować w odpowiedni sposób. Po prostu należy je umyć i zdezynfekować. Wydawać by się mogło śmieszne opisywanie całej tej procedury oraz okraszenie jej instruktażem obrazkowym, jednak takie sprecyzowanie tematu daje pewność, że jesteśmy bezpieczni. Poniżej prezentuję przykładowy uzupełniający komentarz opisujący procedurę dezynfekcji: