Kwitnąca dysplazja cementowo-kostna – opis przypadku

COD występuje przeważnie w żuchwie u kobiet w średnim wieku, znamiennie częściej u rasy czarnej (6). Zmiany są najczęściej bezobjawowe i nieekspansywne, wykrywane przypadkowo na zdjęciach rentgenowskich. Zaburzenie nie wpływa bezpośrednio na żywotność zębów sąsiadujących (7). Tylko w sporadycznych przypadkach postaci kwitnącej COD dochodzi do zauważalnych objawów klinicznych (rozdęcie kości oraz tępy ból, przetoka, kiedy dojdzie do infekcji). Bardzo rzadką, ekspansywną postacią kwitnącej COD, powodującą wyraźną deformację kości, jest rodzinny kostniwiak olbrzymi (familial gigantiform cementoma). Ze względu na objawowość jest on wykrywany częściej u dzieci (1, 4, 5).

Różne warianty COD, a także pozostałe zaburzenia z grupy zmian włóknisto-kostnych, nie wykazują specyficznych cech histopatologicznych, które byłyby pomocne w diagnostyce różnicowej. Kluczowe jest więc badanie kliniczne i radiologiczne (6, 7). Na podstawie obrazu radiologicznego opisuje się występowanie trzech stadiów dojrzałości zmian COD:

1. w pierwszym dominują ogniska osteolityczne (przepuszczalne dla promieniowania RTG);
2. w fazie przejściowej (mieszanej) w ubytkach osteolitycznych pojawiają się drobne uwapnione centra nieprzepuszczalne dla promieniowania RTG;
3. w fazie dojrzałej (osteogennej, sklerotycznej) przeważają zmiany uwapnione, o nieregularnym kształcie, ale wyraźnym zarysie, otoczone zwykle rąbkiem przejaśnienia, rzadziej zlewające się z sąsiadującą kością o prawidłowej budowie. Szpara ozębnej jest niezmieniona. Bardzo dojrzałe zmiany mogą łączyć się z korzeniami zębów, dając wrażenie hipercementozy (7).

Dysplazje cementowo-kostne mogą przysporzyć problemów diagnostycznych, zwłaszcza we wczesnym stadium, kiedy w obrazie radiologicznym widoczne są ubytki osteolityczne i...