Metaloproteinazy a choroby przyzębia

W warunkach fizjologicznych zachowane są propor­cje pomiędzy stężeniem metaloproteinaz a ich tkanko­wymi inhibitorami. Zaburzenie równowagi pomiędzy aktywnością MMP a TIMP doprowadza do destrukcji tkanki łącznej. Naturalnymi inhibitorami MMP są Il-10, transformujący czynnik wzrostu (TGF-B) oraz tkanko­we inhibitory metaloproteinaz (TIMP). Głównym tkan­kowym inhibitorem jest TIMP-1. Jest to glikoproteina o masie cząsteczkowej 30 kDa, produkowana przez większość komórek. Drugim tkankowym inhibitorem jest TIMP-2, nieglikozylowana proteina produkowa­na przez fibroblasty i komórki endotelialne. Ekspre­sja jest również kontrolowana przez cytokiny, głównie Il-1. Tkankowe inhibitory kontrolują degradację macie­rzy zewnątrzkomórkowej przez eliminację proteinaz i blokadę ich aktywacji.

Do najważniejszych pozaustrojowych inhibitorów możemy zaliczyć tetracykliny. Do odkrycia wpływu na metaloproteinazy doszło po części przypadkiem. Ich zaskakujące właściwości odkryto po raz pierwszy w 1983 roku. W badaniach przeprowadzonych na cho­rujących na cukrzycę szczurach po podaniu minocykliny stwierdzono zmniejszenie stężenia kolagenoz. Począt­kowo uważano, że ma to związek ze zmianą flory bak­teryjnej w kieszonkach dziąsłowych. Kiedy okazało się, że stężenie kolagenoz zmniejszyło się również u zwie­rząt hodowanych w warunkach jałowych, tetracyklinie zaczęto przypisywać także inne działania aniżeli anty­bakteryjne. Kolejne przeprowadzone badania dowiodły zmniejszenie stężenia kolagenoz przez te antybiotyki. Obecnie wiadomo, że są to antybiotyki, których stęże­nie jest znacznie wyższe w płynie kieszonki dziąsłowej  niż w surowicy. Uważa się, że niskie dawki doxycykliny (20 mg) 2 razy na dobę mają działanie hamujące ak­tywność metaloproteinaz. Nie tylko doxycyklina, ale również inne pochodne tetracykliny hamują aktywność enzymów proteolitycznych.

Doxy...