Metody postępowania w fazie retencyjnej leczenia ortodontycznego – przegląd piśmiennictwa i obserwacje własne

Ortodontyczny ruch zęba skutkuje rozciągnięciem włókien kolagenowych, które po zdjęciu aparatu mogą pociągać ząb w kierunku pozycji wyjściowej. Rozwiązaniem tego problemu może być przecięcie więzadeł ozębnej (Circumferential Supracrestal Fiberotomy: CSF), uznane za skuteczną metodę wspomagania retencji [9]. Z drugiej strony rola rozciągniętych włókien kolagenowych w powstawaniu nawrotów rotacji została podważona przez Redlicha i wsp. [10], którzy twierdzą, że jest to zjawisko bardziej złożone i uczestniczą w nim wszystkie tkanki przyzębia, więc temat pozostaje kontrowersyjny.

Duży rozmiar oraz trójkątny kształt koron zębów siecznych (wąski przy szyjce i szeroki przy brzegach siecznych) również obarcza się winą za stłoczenia pierwszorzędowe. Niemniej jednak badania Gilmore’a i Little’a [11] wykazały, że różnica między szerokością zębów w grupie ze stłoczeniami i bez jest nieistotna, bowiem wynosiła zaledwie 0,25 mm, a zależność między występowaniem stłoczeń a mezjalno-dystalnym wymiarem zębów siecznych występuje rzadziej niż w 6% przypadków. Inne badania [12, 13, 14] również potwierdziły niewielką rolę wielkości zębów lub wręcz brak znaczenia tego aspektu w powstawaniu stłoczeń trzeciorzędowych. Fakty te nie są jednak traktowane jako przeciwwskazania do powszechnie wykonywanego zabiegu szlifowania powierzchni stycznych: w ocenianej przez Boese’a [15] 40-osobowej grupie pacjentów redukcja szkliwa podczas leczenia wynosiła średnio 1,7 mm w trakcie leczenia czynnego oraz 0,8 mm w okresie 4-9 lat retencji.

Wzrost resztkowy może pomagać w utrzymaniu efektów leczenia ortodontycznego lub je niweczyć. Przykładami mogą być:„samoistne” leczenie wad dotylnych w okresie skoku wzrostowego lub nawrót wady po wcześnie zakończonej korekcie zgryzu otwartego. Największe znaczenie wzrostu resztkowegoma jego ekspresja w przypadkach nasilonych wad szkiel...