Praca lekarza dentysty z pacjentem nieletnim – aspekty formalnoprawne

Protest dziecka

W przypadku takiego zachowania, które w sposób niebudzący wątpliwości wyraża sprzeciw dziecka wobec poddania się czynnościom medycznym (płacz, krzyk, kopanie, gryzienie itp.), należy dać czas rodzicom na wytłumaczenie dziecku, jakim czynnościom będzie poddane i czemu mają one służyć (23-26). Opanowanie dziecka i nakłonienie do współpracy z lekarzem należy do obowiązków rodzica (5-6, 9-10). Należy rozważyć ewentualne zastosowanie technik awersyjnego uwarunkowania zachowań oraz stosowania technik HOMAR (ręce na twarz z ograniczeniem dopływu powietrza), nawet jeśli przedstawiciel ustawowy dziecka nakłania lekarza do takiego postępowania. Z doświadczeń wynika, że z reguły w postępowaniu procesowym rodzice zaprzeczają, że nakłaniali lekarza do podejmowania rozwiązań siłowych. W postępowaniu procesowym rozwiązania takie będą kwalifikowane jako przemoc wobec dziecka (3-4, 17). Odstąpienie od czynności wykonywanych na siłę, wbrew woli dziecka jest wyrazem szacunku dla dziecka (1-2, 6), a także zabezpieczeniem przed ewentualnym roszczeniem.

Prawo pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego do wyrażenia zgody na zabieg lub – szerzej ujmując – zabiegi lekarskie (badanie, diagnostyka, profilaktyka, leczenie) reguluje art. 41 Konstytucji RP oraz przepisy lekarskiego prawa zawodowego/korporacyjnego (1-2, 8-10). Lekarz może i powinien przekonywać pacjenta, ale nie wolno mu działać wbrew jego woli (1, 3, 4, 8-10).

Orzecznictwo nie pozostawia żadnych wątpliwości – lekarza wiąże oświadczenie pacjenta, że nie wyraża on zgody na określony zabieg czy metodę leczenia, nawet jeśli chodziłoby o ratowanie życia. Takie jednoznaczne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w precedensowym postanowieniu z 27 października 2005 r. (sygn. III CK 155/05). Stanowisko takie znajdu...