Profilaktyka nowotworów jamy ustnej

Badanie takie opiera się na wywiadzie ogólnomedycznym oraz badaniu zewnątrz- i wewnątrzustnym. Ważna jest ocena stanu ogólnego pacjenta, ewentualnych zmian w jego wyglądzie, jego stanu psychofizycznego. Podczas badania zewnątrzustnego należy zwrócić uwagę na: wygląd skóry, symetrię twarzoczaszki, stan tkanek miękkich (13), ze szczególnym uwzględnieniem węzłów chłonnych (20), natomiast wewnątrzustnie po odpowiednim osuszeniu błony śluzowej, w dobrym oświetleniu należy skontrolować: spoistość, gładkość, kolor, szczególnie w predysponowanych okolicach (okolica zatrzonowcowa, język, dno jamy ustnej, dziąsła, podniebienie miękkie, błona śluzowa warg i policzków) (13-14).

Profilaktyka wtórna to głównie diagnostyka, na którą składają się badanie kliniczne, rentgenowskie i histopatologiczne (14). Badanie skriningowe powinno stanowić stosunkowo prosty i tani test, wykonywany u pacjentów bezobjawowych (8). Należy tu podkreślić, że 25% nowotworów jamy ustnej notuje się u osób spoza grup ryzyka (20). Aktualnie możliwe stało się stosowanie kilku systemów wspomagających diagnostykę wczesnych zmian nowotworowych (13).

Są to: błękit toluidyny, testy ślinowe, testy wspomagające wizualną ocenę, a także biopsja szczoteczkowa (21). Błękit toluidyny to barwnik metachromatyczny, który, wiążąc się z DNA, podkreśla potencjalnie złośliwe zmiany, wyznacza margines uszkodzenia oraz ułatwia wybór miejsca do pobrania wycinka (22). Ślina, jak i inne płyny ustrojowe może zawierać markery nowotworów (23). Ostatnie obiecujące badania sugerują, że wykrywanie IncRNA w ślinie będzie jedną z dróg do szybkiej diagnostyki. To niekodujące RNA jest funkcjonalnie powiązane z określonymi rodzajami nowotworów, w tym: płuc, raka piersi, prostaty, jamy ustnej (24). Do testów świetlnych dostępnych w Polsce zaliczamy: Microlux, Sapphire, Velscope oraz Oralitest (13, 21).