Zaburzenia ze spektrum autyzmu w ujęciu stomatologicznym – przegląd piśmiennictwa

Problemy psychologiczno-behawioralne

Nazwa autyzm pochodzi od greckiego słowa autós, co oznacza sam (5). Osoby autystyczne wydają się zamknięte w sobie i samotne. Charakterystyczna dla zaburzeń z ASD jest niewystarczająco rozwinięta teoria umysłu, co może być związane z uszkodzeniem neuronów lustrzanych (7). Teoria umysłu wywodzi się z psychologii poznawczej i oznacza zdolność przyporządkowywania stanów psychicznych drugiej osobie na podstawie obserwacji zachowania, mimiki, komunikatów niewerbalnych i werbalnych oraz oceny własnego stanu umysłu (4). Kształtuje się między 1. a 4. rokiem życia (3).

Osoby autystyczne mają problemy z budowaniem więzi z innymi ludźmi, wykazują wybiórcze i często obsesyjne zainteresowania, są mocno przywiązane do rutyny, której zakłócenie prowadzi niejednokrotnie do napadów agresji. Reaktywność psychoruchowa może być odpowiedzią na stres. Dzieci autystyczne wykształcają stereotypie ruchowe (np. trzepotanie rękami), mają tendencję do monologowania i echolalii. Ponadto mowa ciała i intonacja są nieprawidłowe, a zdolność do komunikacji pozawerbalnej jest ograniczona. Dzieci z spektrum autyzmu są naiwne, dosłownie odbierają wypowiedzi innych osób, dominują w nich lęk i postawa unikania. Nie oczekują one pocieszenia w przykrych sytuacjach, nie lubią głaskania i przytulania. Występuje również obniżona zdolność oceny rzeczywistości – sytuacje związane z leczeniem stomatologicznym odbierane są jako niejasne i zagrażające. Ironia, sarkazm, aluzje, gry słów, metafory są rozumiane dosłownie, co może być przyczyną stresu i nieporozumień. Dzieci autystyczne mają dobrą pamięć wzrokową, występuje przewaga myślenia ...