Demineralizacja szkliwa u pacjentów leczonych stałymi aparatami ortodontycznymi. Przegląd piśmiennictwa i opis przypadku leczenia białych plam próchnicowych

Fluor i jego związki

Fluor jest najbardziej rozpowszechnionym związkiem stosowanym w profilaktyce demineralizacji, a także w leczeniu już istniejących odwapnień. Aby odpowiednio zastosować materiały zawierające fluor, konieczna jest znajomość mechanizmu jego działania.

Przez wiele lat sądzono, że kariostatyczne działanie fluoru jest spełnione tylko wtedy, gdy fluor jest wbudowany w apatyty szkliwa. Okazuje się, że równie skutecznym mechanizmem jest działanie buforowe związku CaF2, który tworzy się na powierzchni szkliwa. Tworzy on rezerwuar jonów fluoru uwalnianych podczas obniżonego pH (do ok 4,5; poniżej tej wartości remineralizacja nie nastąpi) [14].

Jednym z najlepszych środków zawierających fluor są pasty do zębów. Różnią się one między sobą stężeniem fluoru i jego postacią (fluorek sodu, aminofluorek). Pacjentom ortodontycznym zaleca się stosowanie past o stężeniu fluoru 0,1% (1000 ppm) lub wyższym. Pasty o stężeniu 1500 ppm polecane są pacjentom ortodontycznym z niewystarczającymi nawykami higienicznymi [15].

Skuteczne okazują się również płukanki z fluorem (0,05%), stosowane codziennie, zmniejszają ryzyko demineralizacji [16]. Mogą być one wzbogacone o środki antybakteryjne (chlorheksydyna, triclosan, związki cynku), nasilając efekt kariostatyczny [17].

U pacjentów, u których wyżej zastosowane środki nie są wystarczające, należy rozważyć zastosowanie fluoru w postaci lakieru lub żelu. Aplikacja podczas każdej wizyty pozwala zmniejszyć ryzyko próchnicy nawet o 40% [18]. Wysoki poziom fluoru utrzymuje się jednak tylko kilka dni, pomiędzy wizytami poziom fluoru spada. Innym rozwiązaniem mogą być seala...