Przegląd współczesnej wiedzy na temat hipodoncji

Dotychczas odkryto ponad 300 genów związanych z rozwojem uzębienia u myszy, a u ludzi zidentyfikowano 18 różnych typów mutacji odpowiedzialnych za wrodzone braki zębowe. Do najważniejszych genów kandydackich, których mutacje są odpowiedzialne za wrodzone braki zawiązków zębów stałych, zalicza się geny: WNT10A, MSX1, PAX9, EDA, EDAR, EDARADD oraz AXIN2 (9). W populacji polskiej stwierdzono patogenną mutację genu WNT10A, w przypadku którego mutacji podlegają p.Cys107Stop oraz p.Phe228Ile. U osób będących homozygotami pod względem mutacji p.Cys107Stop brakowało prawie wszystkich zawiązków zębów stałych. Gen WNT10, uważany w chwili obecnej za najważniejszy gen kandydacki dla hipodoncji, koduje białko pełniące funkcję liganda szlaku sygnałowego WNT/β-katenina. Badania na mysich embrionach wykazały, że gen Wnt10A ulega ekspresji w pierwotnych i wtórnych węzłach szkliwnych, które są centrami sygnalizacyjnymi odgrywającymi kluczową rolę podczas rozwoju zębów. Wykazano także związek ekspresji WNT10A z różnicowaniem odontoblastów (13). Analiza diagramów zębowych osób z mutacjami genu WNT10A nie pozwoliła na zdefiniowanie wzoru zębowego związanego z występowaniem patogennych mutacji tego genu (9). W przypadku PAX9 oraz MSX1 udało się określić charakterystyczne wzory zębowe związane z mutacjami tych genów. Przyjmuje się, że mutacje genu PAX9 są związane z mnogimi brakami dotyczącymi zębów trzonowych, natomiast mutacje genu MSX1 są odpowiedzialne za oligodoncję obejmującą zęby drugie przedtrzonowe i boczne zęby sieczne lub boczne zęby sieczne i kły. Wszystkie dotychczas opisane mutacje genów PAX9 oraz MSX1 zostały zidentyfikowane w postaci heterozygotycznej w pojedynczych, wielopokoleniowych rodzinach z oligodoncją lub hipodoncją. Geny PAX9 oraz MSX1 kodują czynniki transkrypcyjne odgrywające kluczową ...