Kliniczna wartość oznaczania biochemicznych markerów w wykrywaniu i monitorowaniu wybranych chorób jamy ustnej

Rodzaje biomarkerów

Wielu badaczy zwraca uwagę na zjawisko stresu oksydacyjnego, który jest jednym z warunków homeostazy. Uważa się, że istnieje równowaga pomiędzy szybkością wytwarzania wolnych rodników tlenowych ROS (reactive oxygen species) a aktywnością systemów antyoksydacyjnych. Nasilenie szybkości wytwarzania ROS lub upośledzenie mechanizmów antyoksydacyjnych prowadzi do tzw. stresu oksydacyjnego. Jest on istotnym czynnikiem etiopatologicznym wielu chorób, tj.: nowotworów, miażdżycy naczyń, chorób zapalnych, cukrzycy (11, 12). Jak wykazały liczne badania, reaktywne formy tlenu mogą atakować DNA żywych komórek, uszkadzając je. Jednym z markerów uszkodzenia struktury DNA w mechanizmach rodnikowych jest 8-OHdG (8-hydroksydeoksyguanozyna). Udowodniono podwyższony poziom 8-OHdG u pacjentów z nowotworami, miażdżycą naczyń i cukrzycą (13). Zaobserwowano także wyższy poziom 8-OHdG w ślinie pacjentów z chorobami przyzębia, który obniżał się po intensywnym leczeniu periodontologicznym. Wyniki wielu badań wskazują, że 8-OHdG może być użytecznym biomarkerem określającym stan przyzębia i oceniającym skuteczność leczenia periodontologicznego (11, 12). Coraz większa liczba zachorowań na nowotwory głowy i szyi młodych osób stanowi duże wyzwanie dla współczesnej medycyny. Kluczowym czynnikiem jest wczesna diagnostyka w oparciu o specyficzne białka. Jednym z najbardziej obiecujących markerów jest białko S-100. Jego czułość diagnostyczna wynosi około 91%. W diagnostyce immunohistochemicznej przeciwciała przeciwko białku S-100 wykorzystuje się w celu różnicowania komórek nowotworowych, m.in. czerniaka. Białko to wykazuje korelację między stężeniem a stopniem zaawansowania choroby. Podwyższony jego poziom obserwuje się u 4-9% chorych w I stopni...