Kompendium farmakoterapii w periodontitis – część 2

Chlorheksydyna (CHX)

Chlorheksydyna to jeden z najskuteczniejszych i najczęściej stosowanych środków antyseptycznych w praktyce stomatologicznej (2-8). Chemicznie związek ten jest sztuczną pochodną biguanidu, którego działanie opiera się na uszkadzaniu błony komórkowej bakterii (3, 4, 6). Charakteryzuje się szerokim spektrum działania – przede wszystkim przeciwko bakteriom Gram-dodatnim, słabiej Gram-ujemnym, a także: grzybom, drożdżakom, pierwotniakom i niektórym wirusom (w tym HBV i HIV) (1, 4, 6). Wykazuje przedłużone działanie przeciwbakteryjne (utrzymuje się w jamie ustnej nawet do 8 godzin), zmniejsza odkładanie się płytki nazębnej, sprzyja remineralizacji i zaburza demineralizację tkanek twardych zęba, jak i dzięki zdolności wnikania w głąb miękkich złogów bakteryjnych działa przeciwzapalnie (4, 8). Wszystkie te zalety CHX pozwalają na osiągnięcie znacznie lepszego efektu klinicznego w porównaniu z innymi antyseptykami. Chlorheksydyna, mimo znikomej szkodliwości, nie jest jednak pozbawiona wad. Substancja ta nie powinna być stosowana dłużej niż 2 tygodnie, ponieważ jej długotrwałe stosowanie może doprowadzać do ciemnobrązowych przebarwień zębów, wypełnień, języka, uzupełnień protetycznych – szczególnie u pacjentów pijących w dużych ilościach herbatę, kawę, czerwone wino, a także palących papierosy. Ponadto mogą wystąpić: przejściowe zaburzenia smaku, złuszczanie nabłonka, zwiększenia odkładania kamienia nazębnego (1-3, 5-9). Działanie chlorheksydyny może zostać zaburzone przez aniony fluorkowe (np. zawarte w pastach do zębów), wydzielinę ropną oraz bakterie Porphyromonas gingivalis (5). W związku z jej interakcją ze związkami zawartymi w pastach do zębów zaleca się nie stosować preparatów z CHX bezpośrednio po myciu zębów (2). Chlorheksydyna w periodontologii znalazła zastosowanie przede wszystkim: w leczeniu gingivitis i periodo...