Ograniczenia i pułapki konwencjonalnych zdjęć radiologicznych w chirurgii stomatologicznej

Cel

Celem pracy jest przedstawienie przypadków, w których postawienie prawidłowej diagnozy oraz wdrożenie odpowiedniego planu leczenia wymagało poszerzenia konwencjonalnej diagnostyki radiologicznej o badania dodatkowe.

Dyskusja

Okołowierzchołkowa dysplazja kostniwno-kostna (PCOD) jest relatywnie często obserwowaną zmianą w kościach szczękowych, zwykle asymptomatyczną, choć mogą się też pojawić dyskretne objawy kliniczne w postaci nieznacznego rozdęcia kości bądź łagodnego dyskomfortu. Istotą zmiany jest zastąpienie prawidłowej kości tkanką łączną włóknistą oraz metaplastyczną tkanką kostną. Szacuje się, że może dotyczyć 3 na 1000 zębów (4). Występuje głównie w przedniej części żuchwy w sąsiedztwie wierzchołków zębów siecznych lub kłów, najczęściej z żywą miazgą. Obraz radiologiczny PCOD obejmuje 3 stadia: faza początkowa – ubytek osteolityczny w okolicy okołowierzchołkowej zęba, faza przejściowa – drobne uwapnione ogniska w rozrzedzonym ubytku osteolitycznym oraz faza końcowa – guz dojrzały, dobrze odgraniczone ognisko uwapnienia otoczone rąbkiem przejaśnienia „halo” (4). W początkowym stadium zmiana może być błędnie zdiagnozowana jako ziarniniak okołowierzchołkowy lub torbiel korzeniowa, co powoduje przedwczesne podjęcie leczenia endodontycznego (5). Znacznie groźniejszą dla pacjenta pomyłką diagnostyczną jest jednak brak rozpoznania rozwijającego się w ww. okolicy nowotworu łagodnego, kostniaka (OST). Obraz radiologiczny OST (guz silnie wysycony), częstsze umiejscowienie w żuchwie niż szczęce oraz najczęściej bezobjawowy przebieg i wolny wzrost (6) upodabniają go do PCOD. Choć rozpoznanie powyższych jednostek chorobowych stanowi diagnostyczne wyzwanie, jest ono niezmiernie istotne i możliwe jedynie poprzez badanie histopatol...