Szyny okluzyjne i deprogramatory przednie stosowane w leczeniu dysfunkcji układu ruchowego narządu żucia

Płytka MMD wg Barona (Sagittal Vertical Extrusion Device – SVED)

Zbudowana jest ona z płyty z Erkoduru obejmującej wszystkie zęby górne oraz z akrylowej platformy nagryzowej w odcinku przednim, ułożonej prostopadle do siekaczy dolnych. Podobnie jak w przypadku szyny Michigan, wysokość zwarcia jest ustalana indywidualnie u każdego pacjenta (najczęściej 2-3 mm). Zęby boczne pozostają cały czas w dyskluzji. Na przedniej platformie nagryzowej należy uzyskać równy kontakt zębów od 33 do 43, a żuchwa powinna mieć pełną swobodę ruchów doprzednich, jak i doprzedniobocznych (fot. 4-6).

Uważa się ją za bardzo skuteczne urządzenie w leczeniu bruksizmu nocnego, bólów mięśniowych, napięciowych bólów głowy oraz miopatii psychoemocjonalnych. Wykorzystuje także terapueutyczne zjawisko trójpunktowego podparcia (15).

Stosowanie szyny SVED i Michigan poprzez czynnościowe przemieszczenie żuchwy związane z nadmierną aktywnością bruksizmu nocnego niesie ograniczenie wiekowe w związku z ryzykiem niepożądanego otwierania zgryzu. Pacjent powinien być regularnie kontrolowany.

Szyna repozycyjna

Podobnie jak szyna Michigan, jest wytwarzana i obejmuje cały łuk zębowy. W przeciwieństwie do niej wykonywana jest w bardziej doprzednim niż nawykowe zwarciu konstrukcyjnym, mającym na celu uzyskanie terapeutycznego położenia oraz regenerację struktur w SSŻ. Wykonywana jest najczęściej w żuchwie. Użytkuje się ją całą dobę, z przerwami jedynie w trakcie spożywania posiłków. Czas terapii wynosi 3-6 miesięcy i docelowo powinna się ona zakończyć przebudową zwarcia w nowej relacji żuchwy do szczęki (16, 33).

Sprawdź wszystkie produkty stomatologiczne dostępne w naszym sklepie internetowym

Deprogramatory przednie

Urządzenia te są klasyfikowane jako szyny odruchowe. Zaliczamy do nich m.in.: szynę NTI, Dawson B-Splint, Deprogramator Koisa, Lucia Jig czy sliding guide (17, 21). Ich działanie opiera się na zapewnieniu dyskluzji wszystkich zębów z wyjątkiem przyśrodkowych siekaczy. Szerokość platformy nagryzowej w zależności od rodzaju szyny zawiera się w ok. 8-10 mm. Badania na bazie analizy EMG Beckera dowiodły, że kontakt na trzonowcach może generować 100% maksymalnej siły zgryzowej, na kłach – 60%, natomiast w przypadku kontaktu na samych siekaczach wartość ta spada do 20-30% (22). Wg koncepcji odruchu obronnego poprzez punktowe obciążenie zębów siecznych ma dochodzić do odruchowego mechanizmu obronnego, prowadzącego do inhibicji aktywności motorycznej w rdzeniowym jądrze nerwu trójdzielnego. Trójpunktowe podparcie (dwa stawy skroniowo-żuchwowe wraz z punktem kontaktu na siekaczach) zapewnia żuchwie swobodę ruchów i ma w założeniu umożliwić jej znalezienie swojej komfortowej i fizjologicznej pozycji. Wielu autorów uważa te urządzenia za przydatne w diagnostyce i terapii dysfunkcji URNŻ oraz rehabilitacji protetycznej. Wielu także kwestionuje ich skuteczność (16, 21, 23).

Szyna NTI (Nociceptive Trigeminal Inhibition), zatwierdzona przez FDA (U.S. Food and Drugs Administration) w 1998 roku, jest zalecana dla pacjentów z napięciowymi i migrenowymi bólami głowy, w leczeniu bruksizmu, dysfunkcji URNŻ oraz do deprogramacji. Jest małym, prefabrykowanym aparatem, który należy dostosować wewnątrzustnie poprzez podścielenie szybkopolimerem. NTI obejmuje przyśrodkowe siekacze górne i kontaktuje punktowo z przyśrodkowymi siekaczami dolnymi. Ze względu na mały rozmiar jest przeciwwskazana u pacjentów z padaczką oraz rozchwianymi siekaczami. Zasada działania polega na „przeładowywaniu” receptorów przyzębia zębów, z którymi kontaktuje, i aktywacji aferentnych dróg nocyceptywnych. Jest to szyna krótkoczasowa, stosowana przez 6-8 tyg. (16, 24-27).

Deprogramator Koisa jest indywidualnie wytwarzaną płytką akrylową obejmującą podniebienne powierzchnie zębów górnych z wychodzących za ostatnimi zębami trzonowymi drutem na przedsionkową powierzchnię łuku zębowego górnego. Ma płaską, niewielką platformę nagryzową o wymiarach 2 x 3 mm, umieszczoną za górnymi zębami siecznymi i kontaktującą z dolnymi przyśrodkowymi siekaczami. Szynę użytkuje się przez 2 tygodnie (20-24 godzin na dobę) i traktuje się ją jako urządzenie diagnostyczne oraz służące w założeniu deprogramacji napiętych mięśni w leczeniu protetycznym (21, 27, 28).

Dawson B-Splint pokrywa zęby górnego łuku płytą akrylową i ma niewielką platformę nagryzową o wymiarach 2 x 5 mm, umieszczoną za siekaczami szczęki. Zęby boczne pozostają w dyskluzji. Aparat ten stosowany jest od 4 do 14 dni (21).

Lucia Jig jest stosowany do deprogramacji w trakcie wizyty w gabinecie w toku leczenia protetycznego. Może być wykonany z tworzywa akrylowego i umieszczany na górnych centralnych siekaczach. Platforma nagryzowa jest wąska i ma kształt klina. Jej podniebienna część ma punktowo kontaktować z dolnymi centralnymi siekaczami. Zęby boczne powinny być rozklinowane w granicach 1 mm (29, 30).

Galeria

zobacz więcej