Zębiaki – przypadkowe rozpoznanie czy planowana szczegółowa diagnostyka?

Diagnostyka i leczenie

Rozpoznanie zębiaka bywa najczęściej przypadkowe na zdjęciach rentgenowskich (pantomogram). Radiologicznie zębiak złożony charakteryzuje się niejednorodnym ogniskiem zagęszczenia w kości, ze strefą rozrzedzenia na obwodzie, natomiast obraz zębiaka zespolonego jest bardzo charakterystyczny, z dobrze ograniczonym ogniskiem rozrzedzenia kości, z drobnymi zębopochodnymi cieniami w środku. Zębiakoszkliwiak przedstawia się jako dobrze odgraniczona zmiana, bez typowej torebki, z ubytkiem osteolitycznym i rozsianymi zagęszczeniami o charakterze struktur zębowych (2, 7). Obrazy radiologiczne mogą być zbliżone do zmian typu: torbiel wapniejąca, guz zębopochodny pseudogruczołowy czy też dysplazja kostna okołowierzchołkowa, dlatego tak ważne jest późniejsze badanie histopatologiczne (14, 18). Przebieg chorobowy bywa bezobjawowy i wykazuje niewielką dynamikę wzrostu (1, 2). W rzadkich przypadkach zmiany mogą lokalizować się w okolicy kanału żuchwy, powodując bóle o charakterze neuralgii rzekomej. Natomiast duża rozpiętość guza może powodować rozdęcie blaszki kostnej, asymetrię powłok twarzy, a nawet rozchwianie i przemieszczenie zębów w łuku (1, 2). W 50% przypadków zębiaki rozwijają się w okolicy zębów zatrzymanych, natomiast ok. 10-15% towarzyszy torbielom zawiązkowym lub zębom nadliczbowym (19).

Leczenie zębiaków polega na operacyjnym ich wyłuszczeniu wraz z otaczającą torebką. W przypadku odontoma ameloblasticum konieczne są jednak rozległa resekcja szczęki i kontrola po usunięciu guza (2, 4, 5, 10, 17). Wiek pacjenta może jednak wpływać na postępowanie chirurgiczne. Franco i wsp. donoszą o usunięciu zmiany ameloblastic fibroodontoma w żuchwie u 11-miesięcznego chłopca (20). Dobrze przeprowadzony zabieg i całkowite wyłuszczenie w większości przypadków dają całkowite wyleczenie oraz brak wznowy (2).