Diagnostyka i rehabilitacja stawów skroniowo-żuchwowych w boreliozowym zapaleniu stawów

Streszczenie: Celem artykułu jest przedstawienie skojarzonego leczenia pacjenta z boreliozowym zapaleniem stawów. Przypadek – pacjent l. 28 z wykrytą przewlekłą boreliozą. W chwili zgłoszenia 28.04.2014 r. pacjent w wywiadzie podał, że od stycznia przyjmuje 1 x dz. 100 mg doksycykliny z uwagi na nawracające epizody bólu lewego stawu kolanowego oraz lewego stawu skroniowo-żuchwowego. Badaniem klinicznym MFA wg Bumanna stwierdzono zespół dysfunkcji URNŻ postać bólową z przemieszczeniem krążka bez zablokowania po stronie lewej, osteoarthritis i capsulitis lewego SSŻ, nieznacznie ograniczony tor odwodzenia i wysuwania żuchwy oraz bóle powięziowo-mięśniowe mięśni żujących. Z uwagi na nasiloną wadę zgryzu; tyłozgryz asymetryczny z retruzją siekaczy górnych oraz stłoczeniem siekaczy górnych i dolnych, zaplanowano szynę repozycyjną górną, pełny aparat stały w łuku dolnym i częściowy w łuku górnym od zębów 15-25. Pacjenta rejestrowano z łukiem twarzowym, zgryz konstrukcyjny do szyny repozycyjnej wykonano w wysunięciu żuchwy z nagryzem siekaczy 2 mm. Pacjent z uwagi na rozpoznanie infekcji Borreliosis burgdorferi był pod stałą opieką lekarza rodzinnego. Borelioza spowodowała również, oprócz innych stawów, uszkodzenie resorpcyjne i zniekształcające lewego kłykcia SSŻ. W leczeniu ortodontycznym należało wnikliwie monitorować stosunki okluzyjne. Przez okres leczenia ortodontycznego pacjent wykonywał ćwiczenia Gerry’ego 3 x dz. 10-20 x z językiem ułożonym przy zębach 22, 23 oraz ćwiczenia oporowe

Słowa kluczowe: stawy skroniowo-żuchwowe, boreliozowe zapalenie stawów, zespołowe leczenie i rehabilitacja

Borelioza jest przewlekłą chorobą odkleszczową. W 1982 r. w mieście Lyme w USA wyizolowano z kleszczy krętki – Borrelia burgdorferi – od tego czasu choroba ta jest opisywana jako borelioza z Lyme. Umownie boreliozę podzielono na 3 okresy; w I okresie ostrym, który trwa do 3 tygodni, pojawiają się zmiany skórne – rumień wędrujący – i objawy grypopodobne (30% przyp.) (Steere 1993, Nadelman 1998). Po 3 miesiącach, jeśli choroba jest nieleczona, pojawia się postać wczesna rozsiana (II okres), która może przebiegać w 60% jako zapalenie stawów, w 15% jako objawy neurologiczne i w 5% jako zapalenie mięśnia sercowego wraz z zaburzeniami ciśnienia krwi i rytmu serca. W boreliozie stawowej dochodzi do syntezy cytokin prozapalnych, tworzących nacieki zapalne, proliferację błony maziowej i uszkodzenie stawu. Pojawia się nawracające zapalenie stawów z kilkutygodniowymi epizodami bólu i obrzęku. Dotyczy to zwykle 1 lub rzadziej 2 dużych stawów (kolanowy, łokciowy, skokowy). Publikacje dotyczące objęcia procesem chorobowym stawu skroniowo-żuchwowego należą do nielicznych (Heir and Fein 1996,1998, Vesper 2001, Rhodus 2002, Lesnicar 2007).

Neuroborelioza w wyniku tworzenia się neurotoksyn objawia się w postaci polineuropatii obwodowej z zaburzeniami czucia i porażenia nerwów, zaburzeniami funkcji poznawczych i pamięci. U 90% pacjentów występuje napadowe (co 3-4 tyg.) zmęczenie bez wyraźnych przyczyn, uczucie otępienia i słabości. Najczęstszym powikłaniem neurologicznym jest idiopatyczne porażenie nerwów czaszkowych, w tym do 70% porażenie nerwu twarzowego.

Powikłania kardiologiczne są rzadkie i dotyczą 5% nieleczonych pacjentów, występują zapalenie mięśnia sercowego oraz zaburzenia rytmu serca w postaci bloku przedsionkowo-komorowego. Charakterystyczne dla boreliozy są „skoki” ciśnienia tętniczego.

Nieleczona borelioza przechodzi w III okres – postać późną – przewlekłą – która trwale uszkadza nabłonek, komórki nerwowe, mięśniowe, śródbłonek naczyń i tkankę łączną. W boreliozie objawy mogą być stałe i utrwalone. Nie ma wyraźnej granicy między boreliozą wczesną rozsianą a późną. Borelioza jest często mylona z SM, RZS, nerwicą, fibromialgią i toczniem rumieniowym. W diagnostyce boreliozy stosuje się testy immunologiczne:

1. Test ELISA szuka globalnie przeciwciał – przeciwciała w klasie IgM powstają pierwsze, kiedy jest czynne zakażenie natomiast przeciwciała IgG powstają później w okresie zdrowienia i mogą latami utrzymywać się we krwi (wiarygodny w 30-40%).

2. Test Western-Blot (immunoblot) szukający swoistych przeciwciał w pojedynczych fragmentach zmielonego krętka boreliozy. Jest dość swoistym testem w 50-80% przypadków, nie wykrywa seronegatywnej boreliozy, dlatego test ELISA i immunoblot należy wykonać po 6 tygodniach od zakażenia.

3. Test LTT borelioza (określa poziom limfocytów T), wykrywa seronegatywną boreliozę, jest bardzo czuły w rozpoznawaniu później boreliozy. Ten niemiecki test wykonywany jest w laboratorium w Berlinie. Przed tym testem nie wolno stosować sterydów, leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych (wyjątkiem jest paracetamol) i antybiotyków.

4. Test C6 Lyme – jest to amerykański test serologiczny.

5. Test PCR pozwala wykryć DNA bakterii krętka. Jestprzydatny we wczesnym zakażeniu.

6. Antygeny krętkowe w moczu. Jeśli krętki borelii zamykają się w cystach, po odpowiedniej antybiotykoterapii i rozpadzie cyst fragmenty nieżyjącego krętka przechodzą do krwi, a potem są wydalane z moczem i można DNA krętka stwierdzić w porannym moczu.

7. Test ANA (antinuclear antibodies) – zgodny z metodą immunofluorescencji na komórkach Hep-2 (LD Diagnostika, Heiden, Germany) (9).

Galeria

zobacz więcej