Ocena ryzyka metaplazji nowotworowej zmian przedrakowych w jamie ustnej

Stopień zaawansowania zmian klinicznych

Do oceny stopnia zaawansowania zmian klinicznych wprowadzono podział na 4 stopnie kliniczne: Io – zmętnienie nabłonka, IIo – białe plamy delikatnie bruzdowane i nieco wyniosłe ponad błonę śluzową, IIIo – twarde tarczki o chropowatej powierzchni, wyraźnie wyniosłe ponad błonę śluzową, z wyraźnym rąbkiem zapalnym oraz nacieczeniem podłoża, a także czasem nadżerkami i owrzodzeniami, IVo – zmiany z brodawkowatymi wyroślami i rąbkiem zapalnym oraz nacieczeniem podłoża (15). Stopnie III i IV, szczególnie dla leukoplakii niehomogennej, charakteryzuje się najwyższym ryzykiem transformacji złośliwej (16). Petkowicz i wsp. (17) w grupie 1801 pacjentów zdiagnozowali 207 przypadków leukoplakii o różnym stopniu nasilenia. Autorzy zaobserwowali podczas 11-letniego okresu badawczego wzrost liczby pacjentów, u których zdiagnozowano leukoplakię IV stopnia z lokalizacją wieloogniskową, co może świadczyć o zbyt późnym rozpoznaniu oraz tendencji wzrostowej dla częstości występowania tej choroby. Ryzyko transformacji nowotworowej leukoplakii jest oceniane różnie według licznych autorów, np. Głodek (18) uważa, że ryzyko rozwoju raka płaskonabłonkowego w obszarze leukoplakii wynosi 3-14%, natomiast histopatologiczne rozpoznanie dysplazji podnosi ryzyko nawet do 30-40%. Sieńko (16) wskazuje, że dysplazje występujące w leukoplakii jamy ustnej należy podzielić na małego i dużego stopnia, lecz niezależnie od tego obecność dysplazji zawsze wiąże się z możliwością przemiany nowotworowej. Autorka jest zdania, że możliwość przemiany złośliwej zależy od wieku pacjenta, umiejscowienia w jamie ustnej oraz typu leukoplakii. Zmiany ulegające wczesnemu zezłośliwieniu stanowią niewielki odsetek od 0,13 do 2,0%, natomiast długotrwałe istnienie leukoplakii niepodlegające leczeniu zwiększa prawdopodobieństwo zezłośliwienia do ok. 6% (szczególnie postaci niehomogennej, ...