Terapia fotodynamiczna jako alternatywna forma leczenia w periodontologii – przegląd piśmiennictwa

Reakcja fotodynamiczna zachodzi w wyniku współdziałania trzech składowych: fotouczulacza (barwnika, fotosensybilizatora), światła o odpowiedniej długości fali (zbliżonej do maksimum absorpcji danego fotouczulacza) oraz tlenu molekularnego. Samodzielnie żaden z powyższych elementów nie działa cytotoksycznie na komórki docelowe, odwrotnie ich kooperacja aktywuje kaskadę procesów fotobiochemicznych, w wyniku których powstają reaktywne formy tlenu (ang. reactive oxygen species – ROS), odpowiedzialne za niszczenie mikroorganizmów. Bakterie są eliminowane poprzez dwa rodzaje reakcji – pierwszą (przy niskim stężeniu tlenu) w mechanizmie wolnorodnikowym oraz drugą (w obecności wysokiego stężenia tlenu) poprzez uwolnienie nietrwałego, lecz wysoko reaktywnego tlenu singletowego. Reakcje te zachodzą równocześnie, z przewagą tej, na którą pozwalają warunki otoczenia, jak i rodzaj oraz stężenie barwnika. Wiodącymi reakcjami odpowiedzialnymi w głównej mierze za działanie terapii PACT są te z wytworzeniem się tlenu singletowego.

Ponadto działanie przeciwbakteryjne PDT uwarunkowane jest selektywnym łączeniem się danego fotouczulacza z periopatogenami, które następnie zostają przez niego wybarwione, a tym samym uwrażliwione na działanie odpowiedniej fali świetlnej. Ponadto 25-30-krotnie mniejsze rozmiary komórek Procaryota od keratynocytów, brak błony jądrowej i systemów obronnych przed ROS oraz wolniejsze usuwanie barwników z ich wnętrza zwiększają podatność komórek bakteryjnych na cytotoksyczne działanie terapii fotodynamicznej. Niektóre fotouczulacze (np. błękit toluidyny) potrafią także penetrować powierzchniowe warstwy tkanek przyzębia, co jest korzystne w leczeniu chorób przebiegających z udziałem bakterii mających zdolność wnikania w głąb tkanek – Aggregatibacter actinomycetemcomitans i Porphyromonas gingivalis (1, 5, 7, 8). Wyniki badań potwierdzają także d...