Wpływ cywilizacji na proces wyrzynania zębów mlecznych– przegląd piśmiennictwa

Pierwsze trzonowce żuchwy według Tagzes, Lysell i wsp. oraz Szpringer i wsp. mogą pojawiać się od 14,5. do 16,4. miesiąca (5, 6, 9). Chociaż Filipińska-Skąpska i wsp. podają, że są one obecne już w 12. miesiącu, to u dzieci nepalskich najwcześniej wyrzynają się w 16. miesiącu życia (8, 10). Po pierwszych trzonowcach pojawiają się kły, według licznych autorów już w 17. miesiącu życia lub nawet pomiędzy 19.-20. miesiącem życia (5, 9). Przy czym według Logana najpierw pojawiają się kły w żuchwie, po miesiącu dopiero w szczęce, natomiast według Szpringer i wsp. zęby te wyrzynają się równocześnie. Pozostali autorzy wymieniają jako pierwsze kły szczęki (3, 6, 9, 10).

Ostatnie zęby mleczne, czyli drugie zęby trzonowe, według większości autorów pojawiają się w żuchwie między 20. a 27. miesiącem życia, a dopiero po 1-2 miesiącach widoczne są w szczęce między 24. a 28. miesiącem życia (3, 4, 6, 7). Tylko Tegzes oraz Szpringer i wsp. podają ten sam czas pojawiania się drugich zębów trzonowych szczęki i żuchwy jako 25. lub 26. miesiąc życia (5, 8, 9). Podobnie jak w przypadku pierwszych zębów trzonowych, obserwuje się tu najszerszy przedział czasu wyrzynania. Kuldeep i wsp. w badaniach u 126 dzieci sugerują, że u dziewczynek zęby mleczne pojawiają się wcześniej (4). Z kolei Oziegbe i wsp. podają, że u chłopców zęby mleczne wyrzynają się dużo wcześniej niż u dziewczynek (11). Autorzy sugerują również, że wcześniej wyrzynają się zawiązki zębów z wyrostków zębodołowych żuchwy.

Według Ulijaszek oraz Mielnik-Błaszczak i wsp. na proces wyrzynania uzębienia mlecznego mogą wpływać również takie czynniki jak: niska masa urodzeniowa dziecka, rodzaj porodu, sposób odżywiania czy przebyte choroby (12, 13).

Podsumowanie

Wyrzynanie zębów ml...